२० वैशाख,काठमाडौं । अर्थमन्त्री डा.युवराज खतिवडा पछिल्लो दिनमा बजेट निर्माणको तयारीमा व्यस्त छन् । कोरोना संक्रमणको जोखिम र लकडाउनका कारण बजेटसम्बन्धी छलफलमा उनी भर्चुअल रुपमा मात्रै उपस्थिति जनाइरहेका छन् ।
नेपाल चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्स संस्था(आइक्यान)र म्यानेजमेन्ट एसोसियसन अफ नेपाल ल(म्यान)ले गरेको कार्यक्रममा पनि उनले सहभागिता जनाए । म्यानको कार्यक्रममा उनले लकडाउनका कारण भएको नोक्सानीको दायित्व सरकारले मात्रै लिन नसक्ने बताए ।
‘सरकारले सबै दायित्व बोक्ने हो भने सरकारले करका माध्यमबाट अर्को दायित्व थप्नुपपर्ने हुन्छ । त्यसो भयो भने त प्राप्त गरेको राहतको कुनै अर्थ हुँदैन ।
खतिवडाले सरकारले मात्रै दायित्व बहन गर्ने अवस्था आएमा करका माध्यमबाट त्यसको पूर्ति गर्नुपर्ने भन्दै अन्त्यमा राहत दिएको अर्थ नै नहुने उल्लेख गरे ।
‘सरकारले सबै दायित्व बोक्ने हो भने सरकारले करका माध्यमबाट अर्को दायित्व थप्नुपपर्ने हुन्छ । त्यसो भयो भने त प्राप्त गरेको राहतको कुनै अर्थ हुँदैन,’उनले भने,’कतिसम्मको अनुदान या कतिसम्मको सहकार्य, गर्न सक्छौं र समाजिक सुरक्षाका कुरालाई कतिसम्म धान्न सक्छौं भन्नेमा हामीले छलफल गर्नु राम्रो होला ।’
आइक्यानको कार्यक्रममा भने उनले संकटको समयममा निजी क्षत्रेको वासलत बिग्रन सक्ने भन्दै चाटर्ड एकाउन्टेन्ट्सहरुले आफ्नो धर्म भने विर्सन नहुने बताए ।
कोरोनाका कारण आर्थिक गतिविधिमा आएको सुस्तताले अर्थतन्त्रमा ठूलो असर परेको र सरकारको स्रोत संकलनमा पनि ठूलो असर गरेको उनको भनाइ छ ।
सरकारले चालू आर्थिक वर्षमा साढे ८ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धि हासिल गर्ने लक्ष्य राखेको तर विविध कारणले त्यो पूरा हुने नदेखिएपछि लक्ष्यलाई संशोधन गरेर ६ देखि साढे ६ प्रतिशतमा झारेको उनले जानकारी दिए ।
कोरोनाका कारण आर्थिक गतिविधिहरु सुस्त भएपछि २.३ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धि हुने राष्ट्रिय लेखा तथ्यांकको निष्कर्श भएको उल्लेख गर्दै खतिवडाले भने, ‘हाम्रो संशोधित लक्ष्य र प्राप्त हुने लक्ष्यबीचको अन्तर ४ प्रतिशत हुने भयो । हाम्रो अर्थतन्त्रको आकार ३५ खर्बको हो । ४ प्रतिशतले घट्दा ।
लककडाउनका कारण देशको अर्थतन्त्रमा प्रत्यक्षरुपमा डेढ खर्ब रुपैयाँको नोक्सानी भयो ।
कोरोनाले अर्थतन्त्रमा पारेको असरबारे अध्ययन गरिरहेका विभिन्न संघ संस्थाहरुले ३ खर्ब रुपैयाँको हाराहारीमा नोक्सानी हुने विश्लेषण गरेको उनको भनाइ छ ।
कोरोनाका कारण ३ खर्ब रुपैयाँसम्म नोक्सान हुने अनुमन गर्न सकिन्छ,’ खतिवडाले भने, ‘यतिमात्रै होइन, आगामी आर्थिक वर्षमा हुने आयको संरचना पनि त भएन नि ।