वैशाख ३० गते सम्पन्न भएको स्थानीय तह निर्वाचनमा बाजुरको बुढीगंगा नगरपालिकाबाहेक अन्य सबैको नतिजा सार्वजनिक भइसकेको छ । २०७४ सालमा कूल १४ हजार बढी जनप्रतिनिधि निर्वाचित गराएर पहिलो दल बनेको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (एमाले) अहिले सत्ता गठबन्धनको चुनावी तालमेलले गर्दा दोस्रो नम्बरमा धकेलिएको छ।
पाँच वर्षपछि चुनावमा एमालेले दुई हजार २०७ जनप्रतिनिधिहरू गुमाउनु परेको छ । अघिल्लो चुनावभन्दा प्रमुख पदमा ८९ जना, उपप्रमुख पदमा ९१ जना, वडाअध्यक्ष पदमा ४३० जना र वडासदस्य गरी कूल १५ दशमलव ६६ प्रतिशत जनप्रतिनिधिहरू गुमाउनु परेको हो ।
सत्ता गठबन्धनको प्रमुख घटक नेपाली कांग्रेसलाई भने अघिल्लो निर्वाचनको तुलनामा यो निर्वाचनले धेरै फाइदा गरेको छ । दोस्रो स्थानमा रहेको कांग्रेस पहिलो स्थानमा पुग्न सफल भएको छ भने २०७४ सालको निर्वाचनमा भन्दा ६३ बढी स्थानीय तहको प्रमुख पदमा आफ्ना उम्मेदवारहरू निर्वाचित गराएको छ ।
२०७४ सालको चुनावमा नेपाली कांग्रेसले २६६ स्थानीय तहको प्रमुख पद जितेकोमा अहिले सो सङ्ख्या बढेर ३२९ पुगेको छ । जुन २३.६८ प्रतिशतको वृद्धि हो ।
उपमेयरमा पनि अघिल्लो निर्वाचन भन्दा ७७ जना निर्वाचित भएका छन् । संविधान जारी भएपछिको पहिलो निर्वाचनमा कांग्रेसबाट उपमेयरमा २२३ जना निर्वाचित भएकोमा अहिले यो सङ्ख्या बढेर ३०० पुगेको छ ।
एमालेले गुमायो २२ सय ७ जनप्रतिनिधि
एमालेबाट अघिल्लो निर्वाचनको तुलनामा यस पटकको निर्वाचनमा विजयी हुने जनप्रतिनिधिको सङ्ख्या कम देखियो । अघिल्लो निर्वाचन भन्दा यो निर्वाचनमा प्रमुख पदमा ८९ जना, उपप्रमुख पदमा ९१ जना र वडाअध्यक्षमा ४३० जना कम निर्वाचित भए । समग्रमा दुई हजार २०७ जनप्रतिनिधिहरू कम निर्वाचित भएकोमा एमालेले १५ दशमलव ६६ प्रतिशति जनप्रतिनिधि गुमाएको निर्वाचन आयोगले तथ्याङ्कले देखाउँछ ।
फाइदा नेपाली कांग्रेसलाई
यो चुनावमा सबैभन्दा बढी फाइदा भएको राजनैतिक दल हो नेपाली कांग्रेस । सत्ता गठटबन्धनको मुख्य घटक कांग्रेसले समग्रमा २० दशमलव ०६ प्रतिशत बढी जनप्रतिनिधिहरू निर्वाचित गराउन सफल भएको हो । यसमा सत्ता गठबन्धनको हात रहेको छ । प्रमुख पदमा अघिल्लो भन्दा ६३ जना, उपप्रमुख पदमा ७७ जना, वडाअध्यक्ष पदमा ३७९ जना बढी निर्वाचित हुँदै कूल १३ हजार ७५२ जनप्रतिनिधिहरू नेपाली कांग्रेसबाट निर्वाचित भए ।
यो सङ्ख्या अघिल्लो निर्वाचनमा एमालले पाएको भन्दा ३४५ ले कम हो । २०७४ सालको निर्वाचनमा एमालले १४ हजार ९७ जनप्रतिनिधिहरू निर्वाचित गराउन सफल भएको थियो ।
गठबन्धनमा भएर पनि समग्रमा माओवादी केन्द्रलाई घाटा
माओवादी केन्द्रबाट उम्मेदवारी दिएकाहरूमध्ये समग्रमा अघिल्लो निर्वाचनमा भन्दा कम जनप्रतिनिधिहरू निर्वाचित भए । २०७४ सालको निर्वाचनमा माओवादी केन्द्रले ५ हजार ४४२ जनप्रतिनिधिहरू निर्वाचित गराउँदै तेस्रो नम्बरमा रहेकोमा अहिले ५ हजार ४४ जनप्रतिनिधिहरू विजयी गराउँदै सोही स्थानमा कायम छ ।
प्रमुख पदमा भने माओवादी केन्द्रबाट अघिल्लो निर्वाचनमा भन्दा १५ बढी स्थानीय तहमा र उपप्रमुख पदमा १७ बढी स्थानीय तहमा उम्मेदवारहरू निर्वाचित भएको देखिन्छ । वडाअध्यक्ष र वडासदस्यमा अघिल्लो निर्वाचनमा भन्दा कम सङ्ख्यामा जनप्रतिनिधिहरू निर्वाचित भएकाले समग्रमा कम देखिएको हो । निकै चासोका साथ हेरिएको चितवनस्थित भरतपुर महानगरको प्रमुख पदमा माओवादी केन्द्रकी अध्यक्ष रेणु दाहाल दोस्रो कार्याकालको लागि निर्वाचित भइन् ।
जसपा
२०७४ सालमा जनता समाजवादी पार्टी नै थिएन । उपेन्द्र यादव नेतृत्वको संघीय समाजवादी फोरम र बाबुराम भट्टराईको नयाँ शक्ति पार्टीबाट निर्वाचित भएका उम्मेदवारहरूको संयुक्त सङ्ख्या यहाँ राखिएको छ । यस बीचमा धेरै पार्टीहरू टुटफुट भएका छन् । जसपाबाट समग्रमा अघिल्लो निर्वाचनभन्दा शून्य दशमलव ४५ प्रतिशत कम जनप्रतिनिधिहरू निर्वाचित भएका हुन् । बीचमा पार्टी टुटफुट भएको हुनाले २०७४ सालमा सो पार्टीबाट निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरूको यकिन सङ्ख्या निकाल्न असहज छ ।
नेकपा एकीकृत समाजवादी
एमालेबाट टुक्रिएर माधव कुमार नेतृत्वमा बनेको एकीकृत समाजवादीको लागि यो पहिलो चुनाव हो । यस पार्टीले सत्ता गठबन्धनसँग मिलेर पोखरा महानगर, हेटौंडा उपमहानगरको प्रमुख पदमा जित निकालेको छ । प्रमुख पदमा २० जना उपप्रमुख पदमा २३ जना र १९० वडाअध्यक्ष र वडासदस्यसहित यस पार्टीबाट ९८७ जनप्रतिनिधिहरू निर्वाचित भएका छन् ।
राप्रपाको समान्य वृद्धि
राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीले अघिल्लो निर्वाचनको तुलनामा यस पटकको निर्वाचनमा सामान्य रूपमा जनप्रतिनिधिहरू वृद्धि गरेको छ । अघिल्लो निर्वाचनमा कूल २८५ जनप्रतिनिधिहरू विजयी भएकोमा सो पार्टीबाट यस पटकको निर्वाचनमा ३०५ जना जनप्रतिनिधिहरू निर्वाचित भएका छन् । कूल सङ्ख्यामा २० जनाको वृद्धि भएको हो ।
प्रमुख पदमा राप्रपाले पहिलोपटक काठमाडौं जिल्लाको सङखरापुर नगरपालिकाको प्रमुख पदमा आफ्नो उम्मेदवार विजयी गराउन सफल भएको छ । कमल थापा छुट्टिएर राप्रपा नेपाल गठन गरेपछि सो पार्टीबाट प्रमुख र उपप्रमुख पदमा अघिल्लो निर्वाचनमा भन्दा कम सङ्ख्यामा जनप्रतिनिधिहरू निर्वाचित भएपनि समग्रमा अघिल्लो भन्दा बढी सङ्ख्यामा विजयी भएका छन् । चुनावमा सहभागी भएको राप्रपा नेपालले भने यस चुनावबाट एक सिट पनि पाउन सकेको छैन । वडा सदस्य पदमा पनि राप्रपा नेपालबाट जनप्रतिनिधि निर्वाचित हुन सकेनन् ।
र यो पनि :
कांग्रेस र माओवादीले नारामै सीमित गरे समावेशिता, उपप्रमुखमा पुरुषहरूकै बाहुल्यता !
स्थानीय तहमा १४ हजार ४०२ महिला निर्वाचित, २५ पालिकामा महिला प्रमुख पदमा
