मेलम्चीको पानीको शुक्रवार औपचारिक रूपमा उद्घाटन गरिएको छ । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले चैत १५ गते उपत्यकावासीको धारामा झरेको मेलम्चीको शुक्रवार औपचारिक उद्घाटन गरेकी हुन् ।
भृकुटीमण्डपमा राष्ट्रपति भण्डारीद्वारा तीन वटा ढुंगेधारासहित निर्माण गरिएको स्मारकमा धाराको टुटी खोली उद्घाटन गरिन्। सो सार्वजनिक ढुंगेधाराको पानी सर्वसाधारणले उपभोग गर्न पाउनेछन् ।
किसुनजीको सम्झना
मेलम्चीको पानी सुन्दरीजल झर्दा होस् वा चैत १५ गते काठमाडौँवासीका धारामा पानी पुग्दा । प्राय धेरैको एउटै गुनासो थियो, ‘मेलम्चीको परिकल्पना गर्ने किसुनजीलाई किन सम्झिएन ?’ यसै विषयमा मेलम्चीको पानी सुन्दरीजल झर्दा केटिएम दैनिकले पनि एक सामग्री प्रकाशन गरेको थियो ।
किसुनजीको ‘काठमाडौँ पखाल्ने’ सपना, जसलाई धेरैले हाँसेर उडाउँथे
किसुनजीको ‘काठमाडौँ पखाल्ने’ सपना, जसलाई धेरैले हाँसेर उडाउँथे । यसमा मूलतः मेलम्चीको पानी काठमाडौँ आउँदा किसुनजीलाई नसम्झिएका गुनासा र उनको सपनाको विषयमा चर्चा गरिएको थियो । दुई दशक लामो रस्साकस्सीपछि मेलम्चीको पानी काठमाडौँ आयो । शुक्रवार औपचारिक उद्घाटनमा राष्ट्रपति भण्डारीले पनि मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको सपना देखका तत्कालीन प्रधानमन्त्री कृष्णप्रसाद भट्टराईलाई (किसुनजी)लाई सम्झना गरिन् ।
भट्टराईले सार्वजनिक रूपमा मेलम्चीको पानी काठमाडौँ उपत्यकामा ल्याई वितरण गर्ने सार्वजनिक प्रतिबद्धता जाहेर गरेपछि मुलुकको नेतृत्व तहलाई यो आयोजना कार्यान्वयन गर्नका लागि थप प्रेरणा मिलेको बताइन् ।
‘मुलुकमा प्रजातन्त्रको पुनर्स्थापनापछि तत्कालीन प्रधानमन्त्री कृष्णप्रसाद भट्टराईले सार्वजनिक रूपमा मेलम्चीको पानी काठमाडौँ उपत्यकामा ल्याई वितरण गर्ने सार्वजनिक प्रतिबद्धता जाहेर गरेपछि यस आयोजनाले थप महत्त्व र प्रचार पायो,’ उनले भनिन्, यसबाट मुलुकको नेतृत्व तहलाई यो आयोजना कार्यान्वयन गर्नका लागि प्रेरणा मिल्यो। ‘यस आयोजनाका परिकल्पनाकारलाई धन्यवाद छ ।’
मेलम्ची काठमाडौँ पुगेपछि नेपाली काँग्रेसले पनि किसुनजीलाई सम्झेको छ । केही दिनअघि सांसदमै पनि काँग्रेसले किसुनजीले देखेको सपना पूरा हुँदा उनको नाम लिन कन्जुस्याइँ गरेको भन्दै आपत्ति जनाएको छ ।
शुक्रवार काँग्रेसले एक भिडियो सामग्री नै बनाएर तत्कालीन प्रधानमन्त्री भट्टराईले मेलम्चीको पानी काठमाडौँ ल्याउने उद्घोष गरेको र अहिले पूरा भएको भन्दै सबैलाई धन्यवाद दिएको छ ।
‘काँग्रेसका तत्कालीन सभापति एवं तत्कालीन प्रधानमन्त्री सन्त नेता कृष्णप्रसाद भट्टराईले काठमाडौँको खानेपानी समस्या समाधान गर्न मेलम्ची नदीको पानी ल्याउने उद्घोष गरेको परियोजना अन्ततः आजको समयमा साकार हुन पुगेको छ,’ काँग्रेसले भनेको छ, ‘यो घडी काँग्रेस नेता भट्टराईप्रति उच्च सम्मान प्रकट गर्दै काठमाडौँ उपत्यकावासीमा विशेष बधाई ज्ञापन गर्दछ।’
प्रधानमन्त्री ओलीको अर्को उद्घोष, तीन वर्षमा याङ्ग्री र लार्केको पानी काठमाडौँमा !
मेलम्चीको औपचारिक उद्घाटनमा गएका प्रधानमन्त्री ओलीको अर्को उद्घोष गरे । उनले आगामी तीन वर्षपछि याङ्ग्री र लार्केको पानी काठमाडौँ आउने उद्घोष गरे । प्रधानमन्त्री ओलीले विस २०८१ साल सम्ममा दुई नदीको पानी काठमाडौँ आउने वातावरण बनाउनुपर्नेमा जोड मात्रै दिएनन् मन्त्रालयलाई यसै अनुसार काम अगाडि बढाउन निर्देशन समेत दिए ।
मेलम्ची, याङ्ग्री र लार्के तीनै खोला इन्द्रावती नदीका सहायक खोला हुन् । यो पनि मेलम्ची अन्तरगतकै आयोजना हो । मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको दोस्रो चरणअन्तर्गत याङ्ग्री र लार्केको पानी राजधानी ल्याउने सरकारको योजना छ ।
मेलम्ची खोलाको मुहान स्थल हेलम्बु गाउँपालिकाको अम्बाथानबाट याङ्ग्री नौ किलोमिटर टाढा पर्छ । याङ्ग्रीबाट लार्के दुई किमीको दूरीमा पर्छ । याङ्ग्री र लार्के दुवै खोला सिन्धुपाल्चोकको पाँच पोखरी थाङ्पाल गाउँपालिकामा पर्छ । करिब ११ किमीको यो दूरीमा ‘टनेल बोरिङ मेसिन’ प्रविधिबाट काम गर्ने गरी तयारी अन्तिम चरणमा पुगेको छ ।
चिनियाँ कम्पनीले याङ्री र लार्केको पानी ल्याउन काम गर्ने विषयमा अध्ययन गरेको थियो । मेलम्ची आयोजनाको दोस्रो खण्डको विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डीपीआर) समेत तयार भएको छ । परामर्शदाता कम्पनी इप्टिसाले सिन्धुपाल्चोककै याङ्ग्री र लार्के खोलाको पानी मेलम्चीमा मिसाउने गरी बनाएको डीपीआर एक वर्षअघि मेलम्ची खानेपानी विकास समितिलाई दिएको हो । योजना पुरा भए मेलम्चीबाट अहिले ल्याउन लागिएको पानी तेब्बर क्षमतामा विस्तार हुनेछ ।
मेलम्चीको पानीमा अरू दुई खोलाको पानी पनि मिसाउने गरी मेलम्ची–२को डीपीआर तयार भएको बताइन्छ । सरकारले पनि मेलम्चीमा थप लगानी गरेर काठमाडौँमा थप पानी ल्याउने घोषणा विभिन्न बजेट र नीति तथा कार्यक्रमबाटै नै गरिसकेको छ । मेलम्चीसँगै यी दुई खोलाको पानी आएपछि राजधानीमा दैनिक ५१ करोड लिटर पानी भित्रिनेछ ।
तर, प्रधानमन्त्रीले उद्घोष गरेजस्तै तीन वर्षमा भने यो आयोजना पूरा हुन भने सजिलो छैन । यो आयोजनमा काम सुरु भएपछि ४ वर्षभित्र सुरुङको काम सकिने अनुमान गरिएको छ । यसरी हेर्दा तीन वर्षमै को पानी काठमाडौँ आइहाल्नेमा भने विश्वास गर्न सकिने अवस्था छैन । त्यसै पनि मेलम्ची काठमाडौँ आउँछ भन्न थालेकै अढाई दशकमा आयो ।
