सुगर, डाइभिटिज, मधुमेह र चिनीरोग सबैलाई एउटै नामले चिनिन्छ। यसलाई सामान्य भाषामा बुझ्दा शरीरमा चिनीको मात्रा धेरै देखिनु हो। तर, चिनीको मात्रा बढी देखिनु भनेको शरीरमा चिनीको मात्रा बढी भएको होइनकि हाम्रो शरीरमा इन्सुलिनको मात्रा कमी भएको हो।
जे जति हामीले खान्छौ पिउँछौ (चाहे त्यो आलु होस्, भात होस्, ढिँडो, चाउचाउ, च्याख्ला, बिस्कुट जे सुकै होस्) सबै कुरा पेटमा गएर बन्ने सुगर नै हो। हाम्रो बुझाई गलत छ। सुगर हुनेले यो खान हुन्न त्यो खान हुन्न भनिन्छ। सुगर भनेको भात खान नहुने रोग भन्ने प्रचलन अझ बढी छ। आलु खान नहुने भनिन्छ। यो सबै गलत हो।
रगतमा सुगरको मात्रा बढी देखिनु भनेको हामीले त खाना खायौं खाएको खानेकुरा पेटमा गएर सुगर बन्यो, त्यो कुरा इन्धनको रुपमा हाम्रो शरीरले प्रयोग गरेन भन्ने हो। तर, यसको अर्थ खाएको खाने कुरा पेटमा गयो चिनी बन्यो अनि खेर गयो। त्यो शरीरका अंगहरूले खान पाएन अनि अगंहरू भोकै रह्यो।
हामीले खाएको खानेकुरा पेटमा जान्छ गएपछि पाचन भइसकेपछि चिनी बन्छ र पेटमा इन्सुलीन भन्ने हार्मोन उत्पादन हुन्छ। यसलाई पेन्क्रियाज भन्ने अंगले उत्पादन गर्छ। यो पेटको तलको भागमा हुन्छ। उत्पादन भएको इन्सुलीनले हामीले खाएर खानाबाट बनेको चिनी सबै अगंमा प्रवेश गराउने काम गर्छ। जब हाम्रो शरीरमा इन्सुलीनको मात्रा कमी हुन्छ खाएको चिज जुन चिनी बन्छ तर त्यो शरीरका अंगहरुमा प्रवेश गर्न पाउँदैन। यही अवस्था हो सुगर भनेको।
सुगर भनेको शरीरमा चिनीको मात्रा बढी भएको होइन, शरीरमा इन्सुलिनको मात्रा कमी भएको हो। सुगर भनेको गुलियो चिज खाएर लाग्यो भन्ने गर्छौ चिनी धेरै भएर लागेको रोग भन्छौ तर यो गलत हो।
सुगर भएको मानिसले गुलिया खान हुँदैन भन्ने होइन। एक चम्चा चिनी खादैमा केही फरक पर्दैन। जे खाए पनि पेटमा गएर बन्ने चिनी नै हो। चाहे गुलीयो चिज खानुहोस चाहे गुलियो नभएको खानेकुरा खानुस पेटमा गएर बन्ने चिनी नै हो।
भात र आलु खान हुन्न भनिन्छ यो गुलियो भएर त होइन। यसमा कार्बोहाइड्रेट धेरै हुन्छ। सुगर भएको बेला कार्वोहाइड्रेट भएको खाने कुरा नखाने होइन कम खाने तर धेरै पटक खाने गर्नुपर्छ ।
सुगरमा के खाने कसो खाने भनेर सोच्न जरुरी छैन। हामीले बजारमा हेर्छौ सुगर फ्री बिस्कुट, सुगर फ्री केक, सुगर फ्री सेलरोटी भन्छौ, सुगर फ्री चक्लेट भन्छौ यो सबै नचाहिने कुरा हो।
नसर्ने रोगको सूचीमा प्रमुख रूपमा आउँछ मधुमेह रोग । सामान्य सावधानी अपनाउन सके नियन्त्रण गर्न सकिने यो रोग खानपान र जीवनशैलीका कारण बढी देखिने गरेको छ । यसलाई व्यवस्थित गर्न सके यो रोगबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ ।
कसरी गर्ने व्यवस्थित ?
१. चिनी र चिनीबाट बनेका परिकार कम खाने ।
२. धूम पान, सुर्तीजन्य पदार्थ मद्यपान जस्तै रक्सी, चुरोट, खैनी, बिडी आदि सेवन नगर्ने ।
३. नुन र चिल्ला कम खाने ।
४. खानासङै सलाद, हरियो सागसब्जी प्रशस्त मात्रामा खाने ।
५. गहुँ, मकै, कोदो, फापरबाट बनेका परिकार खाने ।
६.शारीरिक व्यायाम दैनिक १ घण्टा हिँड्ने, खेतबारीमा हल्का काम गर्ने, सामान्य खेलकुदमा सहभागी हुने ।
७. योगा सन, ध्यान, प्राणायाम गर्ने ।
८. लामो समय सम्म भोकै नबस्ने ।
