देशभरका ७५२ पालिकामध्येमा २५ पालिकाको अबको पाँच वर्षको नेतृत्व महिलाले गर्दैछन् । यीमध्ये केही सो पदमा दोहोरिएका हुन्, केही यसअगाडि सोही पालिकाको उपप्रमुखमा थिए।
केही सोही पालिकामा अघिल्लो निर्वाचनमा प्रमुख पदमा पराजित अनुहार हुन् भने तीन जना यसअगाडि उम्मेदवार नै नरहेका नयाँ अनुहार हुन् ।
२५ स्थानीय तहमध्ये एक महानगर, एक उपमहानगरसहित १३ वटा नगर र १२ वटा गाउँपालिकाको प्रमुख पदमा महिला उम्मेदवार विजयी भएका हुन् ।
निर्वाचन आयोगले राखेको तथ्याङ्कलाई थप विश्लेषण गर्दा प्रत्येक प्रदेशमा महिलाहरू पालिकाको नेतृत्वदायी भूमिकामा पुगेका छन् । प्रदेश १ र बागमती प्रदेशमा समान ६/६, मधेस प्रदेशमा ४ जना, गण्डकी प्रदेशमा ३ जना, लुम्बिनी, कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा २/२ गरी जम्मा २५ स्थानीय तहमा महिलाहरूले प्रमुख पदमा निर्वाचित भएका हुन्।
राजनैतिक दलअनुसार हेर्ने हो भने नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (एमाले) बाट सर्वाधिक सङ्ख्यामा महिलाहरू प्रमुख पदमा निर्वाचित भएका छन् । एमालेबाट १० जना निर्वाचित हुँदा, नेपाली कांग्रेसबाट ९ जना, माओवादी केन्द्रबाट एक महानगरसहित ४ जना, लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी, नेपाल (लोसपा) र नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी) बाट एक/एक जना निर्वाचित भएका हुन् ।
२५ जनाकै विस्तृत विवरण
झापाको गौरीगंज गाउँपालिकाको अध्यक्षमा नेपाली कांग्रेसबाट निर्वाचित फुलवति राजवंशी यसगाडिको निर्वाचनमा सोही पालिकामा सोही दलबाट प्रमुख पदको उम्मेदवार थिइन् । २०७४ सालमा पराजय भोगेकी राजवंशी यसपटक भने प्रमुख पदमा निर्वाचित भइन् ।
झापाकै विर्तामोड नगरपालिकाको प्रमुख पदमा निर्वाचित पवित्रादेवी महतारा यसअगाडि सोही नगरको उपप्रमुख पदमा थिइन् । यस निर्वाचनबाट उनी प्रमुख पदमा निर्वाचित भएकी हुन् ।
मोरङको कानेपोखरी गाउँपालिकाको अध्यक्षमा नेकपा एमालेबाट निर्वाचित राजमति इङ्गनाम यसअगाडि सोही पालिकाको उपाध्यक्ष थिइन् ।
सोलुखुम्बुको लिखु पिके गाउँपालिका अध्यक्षमा नेपाली कांग्रेसबाट निर्वाचित मिनादेवी कार्की अघिल्लो पटक पनि प्रमुख पदको उम्मेदवार थिइन् । २०७४ सालको निर्वाचनमा पराजित भएकी कार्की यसपटक भने निर्वाचित भइन् ।
खोटाङको जन्तेढुंगा गाउँपालिका अध्यक्षमा निर्वाचित अरुणादेवी राई यसअगाडिको निर्वाचन अध्यक्ष पदमा पराजित भएकी हुन् । माओवादी केन्द्रबाट निर्वाचित राई अहिले २,८८१ मतका साथ निर्वाचित हुँदा अघिल्लो निर्वाचनमा १,१४७ मत मात्र पाउन सफल भएकी थिइन् ।
खोटाङ्गकै हलेसी तुवाचुङ नगरपालिकाको प्रमुख पदमा निर्वाचित विमला राई यसअगाडि सोही पालिकाको उपप्रमुख थिइन् । २०७४ सालको निर्वाचनमा ४,४८६ मतका साथ उपप्रमुखमा निर्वाचित भएकी राईले अहिले प्रमुख पदमा ४,३९७ मत पाएकी हुन् ।
सप्तरीको सुरुङ्गा नगरपालिकाको प्रमुख पदमा नेपाली कांग्रेसबाट निर्वाचित भएकी गीता चौधरी २०७४ सालको चुनावमा पनि मेयर पदकै उम्मेदवार थिइन् । नेपाली कांग्रेसबाट विजयी भएका मुक्ती नाथ चौधरीले ५,२७९ मत पाउँदा, सामाजिक एकता पार्टीबाट चुनाव लडेकी चौधरीले २,७७७ मत पाएकी थिइन । चौधरीले अहिले पार्टी परिवर्तन गरेर चुनाव जितेकी हुन् ।
रौतहटको ईशनाथ नगरपालिकाको प्रमुख पदमा निर्वाचित कौशल्या देवी यसअगाडि पनि प्रमुख पदकै उम्मेदवार थिइन् । २०७४ सालको निर्वाचनमा नेपाली कांग्रेसबाट उम्मेदवारी दिएकी देवीले ५,२३७ मत पाएकी थिइन् भने निर्वाचित सन्तोषकुमार मेताले ५,७८५ मत पाएका थिए । अहिलेको निर्वाचनमा उनले दल परिवर्तन गरेर लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी, नेपाल बाट उम्मेदवारी दिँदा ६,२८२ मतका साथ विजयी भएकी हुन् ।
मधेस प्रदेशमा दोस्रो कार्याकालको लागि निर्वाचित भएकी एकमात्र महिला हुन् रीनाकुमारी साह । रौतहटको मौलापुर नगरपालिकामा दोस्रो कार्यालयको लागि निर्वाचित साह नेकपा एमालेका नेता प्रभू साहको श्रीमतीसमेत हुन् । अघिल्लो पटक उनी नेकपा (माओवादी केन्द्र) बाट निर्वाचित भएकोमा यसपटक भने नेकपा एमालेबाट निर्वाचित भएकी हुन् । प्रभू साह माओवादी केन्द्र छाडेर एमाले प्रवेश गरेका थिए ।
सिन्धुलीको फिक्कल गाउँपालिकाको अध्यक्षमा निर्वाचित पार्वती सुनुवार यसअगाडि सोही पालिकाको उपाध्यक्ष थिइन् । नेकपा एमालेबाट निर्वाचित सुनुवारले २०७४ सालमा उपाध्यक्ष हुँदा ३,२१४ मत पाएकोमा अहिले अध्यक्ष हुँदा ४,०६२ मत ल्याइन् ।
सिन्धुलीकै सुनकोसी गाउँपालिकामा दीपा बोहोरा-दाहाल दोस्रो कार्याकालको लागि निर्वाचित भएकी हुन् । उनी यसअगाडि पनि माओवादी केन्द्रबाट सोही पालिकाको अध्यक्षमा निर्वाचित भएकी थिइन् । माओवादी केन्द्रबाट प्रमुख पदमा दोहोरिएका दुई महिलामध्ये उनी एक हुन् ।
काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाको चौरीदेउराली गाउँपालिका अध्यक्षमा निर्वाचित रेणुका चौलागाई २०६४ सालमा समानुपातिकतर्फ संविधानसभा सदस्य थिइन् । यसअगाडिको स्थानीय तह निर्वाचनमा भाग नलिएकी चौलागाई माओवादी केन्द्रबाट अध्यक्ष पदमा निर्वाचित भएकी हुन् ।
मकवानपुरको हेटौडा उपमहानगरपालिकाकोप्रमुख पदमा निर्वाचित मिनाकुमारी लामा २०७४ सालको निर्वाचनमा सोही नगरमा नेकपा एमालेबाट उपप्रमुखमा निर्वाचित भएकी थिइन् । अहिले नेकपा (एकिकृत समाजबादी)बाट उनी प्रमुख पदमा विजयी भएकी हुन् ।एकीकृत समाजवादीबाट निर्वाचित नगरको प्रमुखमध्ये लामा एकमात्र महिला हुन् ।
६ वटा महानगरमध्ये एक महानगरको नेतृत्व महिलाको हातमा छ । चितवनको भरतपुर महानगरमा माओवादी केन्द्रकी रेणु दाहाल दोस्रो कार्याकालको लागि प्रमुख पदमा निर्वाचित भएकी हुन् । २०७४ सालमा ४३,१२७ मतका साथ विजयी भएकी दाहाल अहिलेको निर्वाचनबाट ५२,०२८ मतका साथ निर्वाचित भएकी हुन् ।
सत्ता गठबन्धनलाई पराजित गर्दै एमालेबाट चितवनको माडी नगरपालिकाको प्रमुख पदमा निर्वाचित भएकी तारकुमारी काजी महतो यसअगाडि सोही पालिकाको उपप्रमुख थिइन् । उनले १२ वर्ष वडा सचिव र पाँच वर्ष उपमेयर भएर सोही पालिकामा काम गरिसकेकी छिन् ।
नवलपरासी (बर्दघाट सुस्ता पूर्व) को हुप्सेकोट गाउँपालिकाको अध्यक्षमा लक्ष्मीदेवी पाण्डे दोहोरिएकी छिन् ।यसअगाडि पनि उनी सोही पालिकाको अध्यक्ष थिइन् । उनी दुवैपटक पालिका प्रमुखमा नेपाली कांग्रेसबाट निर्वाचित भएकी हुन् ।
बागलुङको वडिगाड गाउँपालिका अध्यक्षमा निर्वाचित गण्डकी थापा अधिकारी २०७४ सालको निर्वाचनमा प्रमुख पदको उम्मेदवार थिइन् । उक्त समयमा उनले ४,३२९ मत पाएकी थिइन्, निर्वाचित मेहर सिंह पाइजाले ४,८५१ मत पाएका थिए । अहिले उनी ७,२७३ मतका साथ विजयी भएकी हुन् ।
पर्वतको मोदी गाउँपालिकाको अध्यक्षमा निर्वाचित हीरादेवी शर्मा पूर्वशिक्षिका हुन् । एमाले निकट शिक्षक संगठनबाट राजनीति गर्दै आएकी शर्मा उक्त पालिकाको लागि नयाँ अनुहार हो । २०७४ सालको स्थानीय तह निर्वाचनमा उनी शिक्षिका नै थिइन् ।
पाल्पाको बगनासकाली गाउँपालिका प्रमुखमा निर्वाचित सरस्वती दर्लामी (चिदी) यसअगाडिको निर्वाचनमा सोही पालिकाको उपाध्यक्ष थिइन् । दर्लामी २०७९ सालको निर्वाचनबाट अध्यक्ष पदमा निर्वाचित भएकी हुन् ।
नवलपरासी (बर्दघाट सुस्ता पश्चिम) को सुनवल नगरपालिका प्रमुखमा निर्वाचित विमला अर्याल यसअगाडिको निर्वाचनमा पनि प्रमुख पदको उम्मेदवार थिइन् । २०७४ सालमा पराजित भएकी अर्याल २०७९ सालमा एमालेबाट निर्वाचित भएकी हुन् ।
दैलेखको भैरवी गाउँपालिका अध्यक्षमा निर्वाचित रिताकुमारी शाही उक्त पालिकाको लागि नयाँ अनुहार हो । २०७४ सालको निर्वाचनमा कुनै पनि पदमा उम्मेदवारी नदिएकी शाही राजनैतिक कार्यकर्ता भएको उनलाई नजिकबाट चिन्नेहरू बताउँछन् । शाहीले यसअगाडि सहकारी पसल सञ्चालन गर्दै आएकी थिइन् ।
सुर्खेतको वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाको प्रमुख पदमा निर्वाचित मोहनमाया भण्डारी यसअगाडि सोहि पालिकाको उपप्रमुख थिइन् । त्यस्तै अछामको पञ्चदेवल विनायक नगरपालिका प्रमुखमा निर्वाचित अम्बिकाकुमारी चलाउने पनि यसअगाडि सोही नगरको उपप्रमुख थिइन् ।
कैलालीको लम्की चुहा नगरपालिकाको प्रमुख पदमा निर्वाचित सुशिला शाही यसअगाडिको निर्वाचनमा कुनै पनि पदमा उम्मेदवारी दिएकी थिइनन् । उक्त नगरपालिकाको लागि शाही नयाँ अनुहार हो ।
यी हुन् पालिकाको नेतृत्वदायी भूमिकामा पुगेका महिला नेतृहरू
