महिला राजनीतिकर्मीहरूको बारेमा नेपाली मिडिया न्यून कभरेज हुने गरेको पाइएको छ ।
मिडिया एड्भोकेसी ग्रुप (म्याग) ले ६ महिनामा राजधानीबाट प्रकाशित हुने सात पत्रिकाहरूको अध्ययन गर्दा महिला राजनीतिकर्मीले नेपालको मिडियामा ५.८४ प्रतिशत स्थान प्राप्त गर्ने गरेका पाइएको हो ।
सन् २०२१ जुलाई देखि डिसेम्बर सम्म (छ महिना) को संचार अनुगमन प्रतिवेदनमा काठमाडैंबाट प्रकाशित हुनै दैनिक पत्रिकाहरू गोरखापत्र, द राईजिङ्ग नेपाल, कान्तिपुर, द काठ्माण्डु पोष्ट, नागरिक, अन्नपूर्ण पोष्ट र नयाँ पत्रिकामा प्रकाशित भएका समाचार, लेख/फिचर, सम्पादकीय, सम्पादकलाई चिट्टी र फोटो अध्ययन गरिएका थिए ।
उक्त अवधिमा ७ वटा दैनिक पत्रिकामा जम्मा छ हजार तीन सय ८२ वटा सामाग्रीहरु प्रकाशित भएका थिए । जसमा तीन सय ७३ वटा सामाग्री महिला राजनीतिकर्मीसंग सम्बन्धित थिए ।
सबैभन्दा बढि राजनीतिक कभरेज गोरखापत्रले दिने गरेको अध्ययनले देखाएको छ । गोरखापत्रमा राजनीतिक बिषयले २५ प्रतिशत कभरेज प्राप्त गर्ने गरेको छ ।
यसैगरी नागरिक दैनिकमा १८ प्रतिशत राजनीतिक बिषयहरु प्रकाशित हुने गरेका छन भनें द राइजिङ्ग नेपाल र कान्तिपुरमा १६ प्रतिशत, नयाँ पत्रिकामा १२ प्रतिशत, अन्नपूर्ण पोष्टमा ९ प्रतिशत र काठ्माण्डौ पोष्टमा ६ प्रतिशत कभरेज राजनीतिले प्राप्त गर्ने गरेको अध्ययनले देखाएको छ ।
महिला राजनीतिकर्मीहरुका बारेमा सात वटा दैनिक पत्रिका मध्ये सबैभन्दा बढि कभरेज गोरखापत्र दैनिकले गरेको छ त्यहाँ २९ दशमलव ७ प्रतिशत महिला राजनीतिकर्मीको कभरेज हुँदा द राईजिङ्ग नेपाल र कान्तिपुरमा १९.६ प्रतिशत, नागरिकमा ११ प्रतिशत, अन्नपूर्ण पोष्टमा ९.४ प्रतिशत, नयाँ पत्रिकामा ६.४ प्रतिशत र द काठ्माण्डु पोष्टमा ४ प्रतिशत कभरेज भएको पाइएको छ ।
पेजका आधारमा हेर्दा पहिलो पेजमा भन्दा भित्रि पेजमा राजनीति सम्बन्धी सामाग्रीले बढि कभरेज पाएका छन् । भित्री पेजमा ५२ प्रतिशत सामाग्रीहरु प्रकाशित भएका छन् भने फ्रन्टपेजमा ३६ प्रतिशत, बिचार पेजमा १० प्रतिशत र सम्पादकीयमा २ प्रतिशत सामाग्रीहरु प्रकाशित भएका छन् ।
महिला राजनीतिकर्मीहरूको बारेमा अध्ययन गर्दा उक्त अवधिमा सबैभन्दा बढि स्थान भित्री पेजमा प्राप्त गरेको पाइएको छ । ६५ प्रतिशत स्थान महिला राजनीतिकर्मीका आवाज र बिषयले भित्री पेजमा प्राप्त गरेका छन । यसैगरी फ्रन्टपेज २२ प्रतिशत स्थान प्राप्त भएको छ भनें बिचार पेजमा १० प्रतिशत र सम्पादकीयमा ३ प्रतिशत स्थान प्राप्त भएको छ ।
व्यक्तिको रूपमा हेर्दा सबैभन्दा बढि कभरेज प्राप्त गर्ने महिलाहरुमा राष्ट्रपति बिद्यादेवी भण्डारी पहिलो नम्बरमा छिन् । राष्ट्रपति भण्डारीले प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रीहरुलाई सपथ गराएका साथै अन्य केही सार्बजनिक टिप्पणीहरूले स्थान पाएको देखिन्छ भने राष्ट्रपति उपस्थित भएका सार्बजनिक समारोहका तस्विर सहित समाचार सामाग्रीहरु प्रकाशित भएको देखिन्छ ।
राष्ट्रपति बिद्या भण्डारी पछि नेतृ अष्टलक्ष्मी शाक्यले समाचार पत्रहरुमा अग्रस्थान प्राप्त गरेकी छिन् । यसको कारणमा मन्त्री मण्डल पुनर्गठन, बागमती प्रदेशको मुख्यमन्त्रीमा अष्टलक्ष्मी शाक्यको छोटो समयको नियुक्ति र बिश्वासको मतका प्राप्त गर्न भएको कठिनाई नै प्रमुख कारण हो ।
तेस्रो स्थानमा नेतृ पम्फा भुसाल छिन् । उर्जा, जलश्रोत तथा सिचाई मन्त्रीमा नियुक्ति पाएपछि जलश्रोत तथा उर्जाका बिषयमा उनले बोलेका कुराहरु र बिभिन्न ओहदाका मानिसहरुसंग गरेका भेटघाट र कुराकानीले मिडियामा स्थान पाएका छन् ।
बिभिन्न राजनीतिक घटनाक्रम प्रकाशित सामाग्रीमा पुरुष राजनीतिकर्मी (बिशेष गरी पार्टीका शिर्ष नेताहरु) का ‘कोट’ हरु भएतापनि महिला राजनीतिकर्मीका ‘कोट’हरु न्युन छन् ।
यस्तै मुलुकमा खराब राजनीतिक परिस्थितिलाई लिएर लेखकहरुले प्रायः पुरुष राजनीतिकर्मीहरुलाई मात्रै दोष दिएको पाइयो । महिला राजनीतिकर्मीलाई जस र अपजस दुबै दिइएको छैन् ।
संसद अबरुद्ध गर्ने क्रममा महिला सांसदहरुले अग्रपंतिमा रहेर गरेको प्रतिकार, ढाडमा टेकेर रोष्टम ताकेको लगायतका समाचारहरुले पहिलो पृष्ठमा स्थान पाएका छन् ।
बिभिन्न मुलुकबाट नेपाल भ्रमणमा आएका उच्चस्तरीय नेता तथा महत्वपूर्ण ब्यक्तित्वहरुले बिभिन्न पार्टीका पुरुष राजनीतिकर्मीसंग मात्रै भेटघाट गरेको पाइएको छ ।
तस्विरमा पनि राष्ट्रपति नै अगाडि
राष्ट्रपति बिद्यादेवी भण्डारीका तस्विर सबैभन्दा बढि प्रकाशित भएका छन । यसले महिलाहरु महत्वपूर्ण पदमा हुनु र नहुनुले मिडिया कभरेजमा फरक पार्छ भन्ने स्पष्ट देखाएको छ ।
यसबीचमा बिभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित फोटोहरु मध्ये युवा नेतृ रामकुमारी झाँक्रीले नेता माधव नेपालको हात समातेर डोर्याएको तस्विर निकै चर्चित हुन पुग्यो । नेकपा फुटेर दुई वटा पार्टीमा बिभाजित हुनु अघिको उक्त तस्विर यो छ महिनाकोबीचमा धेरै मिडियाले प्रकाशित गरेको तस्विर हो ।
संसदमा महिलाहरुले हमला गरेका तस्विरले पत्रपत्रिकामा महत्वपूर्ण स्थान पाएका छन ।
