सन् १९८४ देखि भुटानसँग वार्ता गरिरहे पनि चीनले आफ्नो सानो छिमेकी भुटानसँगको सीमा समस्या समाधान गर्न असफल भएको छ। अहिले झण्डै चार दशकपछि सीमा वार्तालाई समाधान गर्नका लागि भुटानसँग नयाँ हस्ताक्षर भएको समझदारीपत्रका कारण थप समस्या सिर्जना गरिरहेको छ।
नयाँ एमओयूले यो तथ्यलाई अस्पष्ट पार्न नसकेको र चीनले हालैका वर्षहरूमा भुटानको भूमिमा बढ्दो रूपमा अतिक्रमण गरेको जनाएको छ। संसारको सबैभन्दा सानो र सात लाख ७८ हजार जनसंख्या भएको भूटानसँगको सन् २९९८ मा भएको द्विपक्षीय सन्धिलाई चीनले उल्लंघन गरेकोसमेत जनाइएको छ। भुटानले सीमाको यथास्थिति परिवर्तन गर्न एकपक्षीय कार्यको गर्न नपाउने भए पनि चीनले भने एक पक्षीयरुपमा सीमा प्रोटोकल परिवर्तन गरिरहेको बताइएको छ।
ड्रक युल, वा थन्डर ड्र्यागनको भूमि, जसलाई भुटान भनिन्छ, भारतको बीचमा अवस्थित छ। सन् १९५० देखि बेइजिङले तिब्बतलाई निलेको जस्तै गरी भुटानको धर्म र संस्कृतिलाई पनि चीनले ठूलो प्रभाव पारिरहेको छ।
विकासको मापनको रूपमा सकल राष्ट्रिय सुखको अवधारणालाई लोकप्रिय बनाए पनि भुटानको आफ्नै खुसी राष्ट्रपति सी जिनपिङको नेतृत्वमा चिनियाँ आक्रमणको दबाबमा आउँदै गरेको र जसले माओ त्सेतुङले अधूरो छोडेको विस्तारवादी एजेन्डा कार्यान्वयन गरिरहेकोसमेत बताइएको छ।
माओको नेतृत्वमा चीनले आफ्नो आकार दोब्बर भन्दा बढि बनाएको छ, यसलाई क्षेत्रफलको आधारमा विश्वको चौथो ठूलो देश बनाएको छ, सीको विस्तारवादले चीनको सबैभन्दा सानो छिमेकीलाई पनि छोडेको छैन।
धेरै नव निर्मित चिनियाँ गाउँहरू, संसारले बेवास्ता गरेको, अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा मान्यता प्राप्त भुटानी क्षेत्र भित्र फसाइएका छन्, जसले कसरी सीले आफ्नो दक्षिण चीन सागर रणनीतिलाई हिमालयमा लिएको देखाउँछ। गाउँसँगै बसोबास गर्नेहरू, सडक र सैन्य पूर्वाधार आएका छन् भन्ने कुरालाई प्रष्ट पारेको छ।
भुटान, नेपाल र भारतका सीमाहरुमा दाबी गर्ने र कब्जा गर्ने तथा सीमा क्षेत्रमा सैन्यीकृत गाउँहरू निर्माण गर्ने चीनको कार्यक्रमको विरोध भए पनि यसले क्षेत्रको शान्ति र स्थायित्वलाई पनि खलबल्याएको छ।
