श्रीनगर । जम्मू र काश्मीरका लागि दिइएको विशेषाधिकार धारा ३७० खारेज भएपछि महिला सशक्तिकरणमा निकै ठूलो प्रगति भएको छ। विश्वलाई साझा गर्न सयौं सफलताका कथाहरू छन् र तिनीहरूका लागि महिलाको योगदान निकै महत्वपूर्ण रहेको छ।
५ अगस्ट २०१९ पछि जब केन्द्रले जम्मू-काश्मीरको विशेष दर्जा खारेज गर्ने र यसलाई दुई केन्द्र शासित प्रदेशहरूमा विभाजन गर्ने निर्णयको घोषणा गर्यो र जम्मू-काश्मीरका महिलाहरूले वास्तवमा सशक्तिकरण र स्वतन्त्रता भनेको के हो भनेर थाहा पाएका छन्।
‘नयाँ जम्मू कश्मीर’का महिलाहरू सफलताको प्रतीक बनेका छन् र हिमालय क्षेत्रको इतिहासमा नयाँ अध्याय लेखिरहेका छन्। धारा ३७० खारेज भएपछि सरकारले सुरु गरेको महिला उन्मुख योजनाहरूले उनीहरूलाई आत्मनिर्भर र आत्मनिर्भर बन्ने बाटोमा ल्याएको छ।
सरकारले महिलालाई सफल उद्यमी बन्न मद्दत गर्नुका साथै प्रशासन र प्रहरीमा पनि प्रमुख भूमिका दिएको छ। मेधावी युवा महिला विद्यार्थीहरूका लागि विशेष छात्रवृत्ति योजनाहरूले उनीहरूलाई आफ्नो सपनाहरू पछ्याउन सक्षम बनाएको छ।
अहिलेसम्म जम्मू-कश्मीरमा महिलाहरू डाक्टर, इन्जिनियर, वकिल, व्यवसायी, महिला, प्राध्यापक, डेपुटी कमिश्नर, जिल्ला प्रहरी प्रमुख, प्रशासनिक अधिकारी, गायक, खेलकूद तारा आदि छन्। उनीहरूले हरेक क्षेत्रमा आफ्नो स्थान बनाएका छन् र आफ्नो सफलताका कथाहरू सबैसँग बाँडिरहेका छन्।
विगत तीन वर्षमा जम्मू-काश्मीर महिलाहरू राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा आफ्ना समकक्षीहरूका लागि प्रेरणा बनेका छन्। तिनीहरू उही जम्मू-काश्मीर महिला हुन्, जसलाई २०१९ सम्म कमजोर र असक्षम मानिन्थ्यो। तर, उनीहरुले आफ्नो कडा मेहनत र दृढ संकल्पले आफ्ना आलोचकहरुलाई गलत सावित गरेका छन्।
विगत तीन वर्षमा महिलाहरूले ‘नयाँ जम्मू-कश्मीर’ निर्माणमा निर्णायक भूमिका खेलेका छन् । उनीहरूले उनीहरूलाई प्रदान गरिएको हरेक अवसरलाई सदुपयोग गरेका छन्। केन्द्रीय प्रायोजित महिला-केन्द्रित कल्याणकारी योजनाहरूले उनीहरूलाई बाटो देखाएको छ।
पञ्चायत राज संस्थाहरूले तल्लो तहमा महिला सशक्तिकरण योजनाहरूका बारेमा सचेतना फैलाउँदै आएका छन् र ग्रामीण क्षेत्रमा नोडल बिन्दुको रूपमा काम गरिरहेका छन्। आर्थिक रूपमा आत्मनिर्भर महिलाहरू ‘नयाँ जम्मू र काश्मीर’ को एक हिस्सा र पार्सल बनेका छन्।
उनीहरुले सामाजिक, आर्थिक, राजनीतिक, शैक्षिक र न्यायिक क्षेत्रमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेका छन् । महिला अधिकारका बारेमा जनचेतना जगाएको छ । तिनीहरूको उपलब्धिहरू स्वीकार गरिँदै छ र संसारसँग साझा गरिएको छ।
सान्दर्भिक रूपमा, १९९० देखि जब पाकिस्तान-प्रायोजित आतंकवाद जम्मू-कश्मीरमा फैलियो र २०१९ सम्म आतंकवादी र पृथकतावादीहरूले महिलाको स्वतन्त्रतालाई रोक्न हर प्रयास गरे। बन्दुकधारी आतंककारीहरूले बुर्का लगाउने नियम लागू गर्नेदेखि लिएर महिलाहरूलाई काममा जानबाट रोक्न सबै प्रयास गरे ।
तर, महिलाहरूले सधैं उनीहरूको चालको प्रतिरोध गरे र हार मानेनन्। जम्मू-काश्मीरमा महिला सशक्तिकरणले तीन वर्षमा केन्द्र शासित प्रदेशको जमीनी अवस्था कसरी परिवर्तन भएको छ भन्ने सूचक हो । किनभने न्यायपूर्ण लिंगले कुनै पनि धम्की वा धम्की बिना हरेक क्षेत्रमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गरिरहेको छ।
प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको नेतृत्वमा रहेको शासनले आतंकवादी र तिनका समर्थकहरू विरुद्ध निर्णायक कारबाही गरेर सुरक्षाको भावना जगाएकाले महिलाहरूले अथक दृढताका साथ आफ्नो परिवार, समाज र संगठनलाई आकार दिन असाधारण भूमिका खेलिरहेका छन्।
