नेपालमा अघिल्लो वर्षको तुलनामा प्रेस स्वतन्त्रता हननका घटनाहरू बढेका छन् । नेपाल पत्रकार महासंघमा अभिलेखीकरण भएका घटनाहरू हेर्दा सन् २०२० भन्दा २०२१ मा यस्ता घटनाहरू बढेको देखिएको हो ।
सन् २०२१ को अन्तिम दिन नेपाल पत्रकार महासङ्घका महासचिव रोसन पुरीले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै अघिल्लो वर्षमा ५२ वटा प्रेस स्वतन्त्रता हननका घटना भएकोमा यो वर्ष बढेर उक्त सङ्ख्या ६२ पुगेको बताएका हुन् ।
६२ वटा घटनामा १९० जना पत्रकार पीडित भएका छन् भने ४ वटा सञ्चारमाध्यम प्रभावित हुन पुगेका छन् । यस वर्ष पत्रकारमाथि ३२ वटा धम्की तथा दुर्व्यवहारका घटना घटेका छन् भने पेशागत असुरक्षाका १० वटा घटना भएका छन् ।
त्यस्तै, कब्जा र अवरोधका १० वटा घटना भएका छन् भने पत्रकार आक्रमणका ५ वटा घटना भएका छन् । यसै गरी पत्रकार गिरफ्तारीका ४ वटा घटना भए भने नीतिगत बन्देजको १ घटना भएको महासङ्घको अभिलेखमा रहेको महासचिव पुरीले जारी गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।
समग्रमा यो वर्ष पनि समाचारका विषयलाई लिएर वा समाचार सङ्कलनमा क्रममा विभिन्न पक्षबाट भएका धम्की, आक्रमण, दुर्व्यवहारलगायतका घटनाबाट पत्रकार तथा सञ्चारमाध्यम पीडित हुन पुगेका बताइएको छ । भ्रष्टाचार, अनियमिततालगायतका समाचार लेख्दा वा प्रसारण गर्दा पत्रकार र सञ्चारमाध्यमले यस्तो समस्या बेहोर्नु परेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।
त्यस्तै यो वर्ष सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय सरकारबाट प्रेस विरोधी प्रावधानसहितका सञ्चारसम्बन्धी विभिन्न कानुनहरू बनाउने तथा संसद्मा दर्ता गर्ने काम भएका छन् । संविधानले सुनिश्चित गरेको प्रेस तथा अभिव्यक्ति स्वतन्ताविरुद्ध रहेका विचाराधीन यी कानुनले नेपालको संविधानले प्रत्याभूत गरेको पूर्ण प्रेस स्वतन्त्रताको व्यवस्थालाईसमेत चुनौती थपिदिएको छ ।
यस्तै कोरोना भाइरसको सङ्क्रमणबाट यो वर्ष पनि पत्रकार प्रभावित भएका छन् । महामारी सुरु भएसँगै अहिलेसम्म २६ जना पत्रकार तथा सञ्चारकर्मीले ज्यान गुमाएका छन् । त्यसमध्ये सन् २०२१ मा २१ जना पत्रकार तथा सञ्चारकर्मीको ज्यान गएको छ ।
एक वर्षको अवधिमा कोरोना भाइरसको बहाना देखाएर विभिन्न सञ्चार गृहबाट ३५० जना पत्रकारलाई नियमित तलब नदिने, बेतलबी बिदामा राख्ने र जागिरबाट निष्कासन गर्ने काम भएको छ । यसमध्ये झन्डै ३ सय जना पत्रकारको समस्या सम्बोधन भएको छ भने ५० जना पत्रकारको समस्या समाधानका लागि महासङ्घले कानुनी तथा दबाबमूलक पहल गरिरहेको दाबी महासङ्घले गरेको छ ।
