कार्तिक कृष्ण त्रयोदशीका दिन मनाइने धनतेरस पर्व आज सुन, चाँदी, तामा आदि धातुका नयाँ भाँडाकुँडा किनेर ल्याई घरमा राखिँदैछ ।
यसरी ल्याइएको भाँडाकुँडामा कार्तिक कृष्ण औँसीका दिन लक्ष्मीपूजा गरिन्छ । यसरी पूजाआराधना गरेमा लक्ष्मी स्थिर भई बस्छिन् भन्ने वैदिक सनातन हिन्दू धार्मिक विश्वास छ । धनतेरसका दिन सुनचाँदीको गहना किनेर ल्याउने प्रचलनसमेत छ । धार्मिक विश्वासकै कारण आज भाँडाकुँडा एवं गरगहना किन्नेको भीड लाग्ने गर्छ ।
आजको दिनलाई धन त्रयोदशी, भाण्ड त्रयोदशी जस्ता नामले समेत चिनिन्छ । आजका दिन नयाँ भाँडा किनेमा लक्ष्मीले सधैँ घरमा बास गर्छिन् भन्ने धार्मिक विश्वास छ । यस विश्वासका आधारमा भाँडा पसलमा बिहानैदेखि ग्राहकको भीड लागेको छ । भाँडा पसलमा एक साताअघिदेखि नै तामा, पित्तललगायत धातुका भाँडा आकर्षक रुपमा साजसज्जा गरी राखिएको छ ।
यमपञ्चकको पहिलो दिन आज साँझदेखि यमराजलाई प्रसन्न बनाउन घरमा परिवार सङ्ख्याअनुसार यमदीप दान सुरु गरिँदैछ । यसरी दीप दान गर्नाले यम यातनाबाट मुक्त भइन्छ भन्ने शास्त्रीय मान्यता रहेको धर्मशास्त्रविद् प्राडा रामचन्द्र गौतमले जनाए ।
आज धनका अधिपति कुबेरको जन्मदिन हो भन्ने शास्त्रीय एवं पौराणिक मान्यताका आधारमा विशेष पूजाआराधनासमेत गरिन्छ । केहीले आज कुबेरको पूजाआराधना गरे पनि केहीले भने लक्ष्मीपूजाकै दिन कुबेरको पूजाआराधना गर्छन् ।
दीपावली, तिहार, यमपञ्चक जस्ता नामले परिचित यो पर्व नेपालीले मनाउने दसैँपछिको दोस्रो ठूलो चाड हो । आजदेखि विधिवत् रुपमा कार्तिक शुक्ल द्वितीयासम्म घर, व्यापारिक प्रतिष्ठानलगायत स्थानमा झिलीमिली बत्ती बालेर दीपावली गरिन्छ । यमपञ्चक आजदेखि सुरु भए पनि काग तिहार भने आइतबार परेको नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिले जनाएको छ । धन्वन्तरि जयन्ती पनि आइतबार नै मनाइन्छ ।
धनतेरसमा किनमेलको लागि उत्तम समय हो। यस दिन मानिसहरूले नयाँ चीजहरू किन्छन्, दान गर्छन् र भगवान धन्वंतरीको पूजा गर्छन्।यस दिन पहेँलो वस्तु किन्नु शुभ मानिन्छ। आउनुहोस् जानौं धनतेरसमा कुन ५ पहेँलो वस्तु किन्दा धन समृद्धि आउँछ भन्ने विश्वास लिइन्छ ।
१. सुनः यस दिन सुनका गहना किन्ने चलन पनि छ । सुन लक्ष्मी र वृहस्पतिको पनि प्रतीक भएकोले सुन किन्ने चलन छ । यो पहेंलो रंगको धातु हो।
२. पीतलको भाँडोः यस दिन पीतलका भाँडाहरू किन्नु पर्छ किनभने पीतल भगवान धन्वंतरीको धातु हो। पीतल किन्दा घरमा स्वास्थ्य, सौभाग्य र स्वास्थ्यको दृष्टिले शुभफल प्राप्त हुन्छ । पीतल गुरुको धातु हो। यो धेरै शुभ छ। बृहस्पति ग्रहको शान्तिको लागि पीतलको प्रयोग गरिन्छ।
३.धनिया (धनियाको गेडा): पहेंलो धनिया किन्नु धेरै शुभ हुन्छ। धनिया पनि बृहस्पति ग्रहको कारक हो। यस दिन सुख्खा धनियालाई पिसेर गुड़ मिसाएर ‘नैवेद्य’ बनाइन्छ ।
यसो गर्दा धन हानि नहुने जनविश्वास छ । धनियालाई समृद्धिको प्रतीक मानिन्छ ।त्यसैले धनतेरसमा अलिकति धनिया किन्नुहोस्। धनतेरसको दिन लक्ष्मी मातालाई धनिया अर्पण गरी भगवान धन्वंतरीको चरणमा धनिया चढाएर पूजा गर्नाले परिश्रमको फल प्राप्त हुने र मानिसको उन्नति हुने जनविश्वास रहेको छ । पूजापछि धनियाको प्रसाद बनाइन्छ जुन सबैलाई बाँडिन्छ ।
४. कौडाः कौडा पुरानो समयमा सिक्काको रूपमा प्रचलित थियो। भनिन्छ, समुन्द्र मन्थनका बेला लक्ष्मी जी प्रकट भएकी थिइन्, उनीसँगै कौडा पनि थिए । धनतेरसको दिन गाई किनेर पहेँलो नभएको खण्डमा बेसारको घोलमा पहेंलो बनाउनुहोस्। त्यसपछि तिनीहरूको पूजा गर्नुहोस् र तिनीहरूलाई आफ्नो तिजोरीमा राख्नुहोस्।
५. सखरः सखर वा पहेंलो रङको मिठाई किन्नुहोस्। यस बाहेक यस दिन दीपावलीको पूजाका लागि लक्ष्मी(गणेशको पहेँलो रंगको मूर्ति, पहेँलो रंगोली, पहेँलो माटोको खेलौना, झाडु आदि किन्नुहोस्। यस पटक धनतरेस पर्व भोलि कात्तिक १६ गते मंगलबार परेको छ ।
धनतेरसमा गर्नु पर्ने कामहरु
दियो बाल्ने : धन्तेरसको दिन साँझमा एउटा दियो बालेर त्यसको नजिक एउटा कौडा राखिदिनुपर्छ । त्यो कौडालाई रातो कपडामा बेरेर सेफ अथवा पैसा राख्ने ठाउँमा राख्नुपर्छ । त्यसो गर्दा घरमा कहिल्यै पैसाको कमी हुँदैन भन्ने धार्मिक मान्यता छ ।
यो मन्त्रका साथ जप गर्नुपर्छ : साँझ पूजा गर्दा १०८ पटक ‘ओम यक्षाय कुवेराय वैश्रववाय, धन-धान्यधिपतये धन-धान्यसमृद्धिममदेहीदापय स्वाहा’ भन्दै कुवेरको मन्त्रको जप गर्नुपर्छ । यसो गर्दा धनको कमी हुँदैन भन्ने किंवदन्ती छ ।
२१ वटा चामलको अक्षता लिएर अभिमन्त्रित गर्नुपर्छ : राति बिउहरुबाट अभिमन्त्रितत गरिएको २१ वटा चामलको अक्षतालाई रातो थैलीमा बाधेर लक्ष्मी-कुवेरको पूजा गर्नुपर्छ । अभिमन्त्रित गरिएको अक्षतालाई धनसँग राख्नुपर्छ । यसो गर्नाले सबै आर्थिक रुपमा भएका सम्पूर्ण समस्याहरु कम हुन्छ भन्ने धार्मिक मान्यता छ ।
श्रीसूक्तको पाठ गर्नुपर्छ : धन्तेरसदेखि भाइटीकासम्म नित्य रात्रिमा ११ वटा कौडालाई रातो वस्त्रमा राखेर श्रीसूक्तको पाठ गर्नुपर्छ । भाइटीकापछि त्यसलाई धनसँग राख्नुपर्छ । यसो गर्दा तपाईलाई लाभ हुन्छ भन्ने विश्वास छ ।
चाँदीको सिक्का : धन्तेरसमा चाँदीको सिक्का र काँचो बेसारको टुक्रालाई पूजा गर्नाले जीवनमा उन्नती र प्रगति प्राप्त हुने मानिन्छ ।
धन सम्बन्धी समस्याको कमी : यदि तपाईंसँग पैसा टिँक्दैन र धनको कमी हुन्छ भने धन्तेरसदेखि लक्ष्मी पूजाको दिनसम्म हरेक दिन माता लक्ष्मीलाई एक जोडी ल्वाङ चढाउनुपर्छ । यसोगर्दा पैसा टिक्न थाल्छ ।
धनसँगै सम्मान पनि प्राप्त हुन्छ भन्ने विश्वास : ज्योतिष शास्त्रका अनुसार चमेरो बसेको रुखको हाँगा भाँचेर घरमा ल्याउनुपर्छ र यसलाई बैठक कोठामा राख्नुपर्छ । यसो गर्नाले तपाईंको रोकिएको काम पूरा हुन्छ ।
पर्समा राख्नुपर्ने कुरा :धन्तेरसको दिन कुनै तेस्रो लिंगीको हातबाट पैसा लिएर आफ्नो पर्समा राख्नुपर्छ । त्यसो गर्नाले तपाईले जिन्दगीमा धेरै सफलता प्राप्त गर्नुहुन्छ ।
श्रीयन्त्रको पूजा : धन्तेरस र लक्ष्मी पूजामा श्रीयन्त्रको पूजा गर्नाले जीवनमा कहिल्यै पैसाको खाँचो पर्दैन ।
