मान्छेले जीवनको एक तिहाइ समय सुतेर बिताउँछन् । निद्रामा अनेकथरी सपना देखिन्छ । सपनाको संसार आफैंमा चामत्कारिक, रहस्यमयी र विचित्रको हुन्छ । वास्तविक जीवनमा नभोगेका, नझेलेका सास्ती मात्र नभई नचिताएका उपलब्धि पनि सपनामा पाइन्छ ।
आखिर सपना के हो ? न पौराणिक शास्त्रहरूले यसको सर्वमान्य जवाफ दिएको छ, न विज्ञानले । यो आफैंमा एक विराट रहस्य हो । यसबारे अनेक तर्क-वितर्क गर्न सकिन्छ । निचोडमा पुग्न भने कठिन छ ।
सपनाले वास्तविक जीवनका धेरै पक्षबारे जानकारी दिन्छ । कहिलेकाही नराम्रा सपना देखिन्छन् जसका लगि केही विधि अपनाउनु जरूरी छ । यसो गरेको खण्डमा नराम्रा सपनाको दोष कट्टा हुन्छ । रातमा सुत्नु अघि भगवान विष्णु, शंकर, महर्षि, अगस्त्य र कपिल मुनिको स्मरण गर्दा नराम्रो सपना देखिदैन ।
१. खराब सपना देखेर व्युँझियो भने फेरि सुतेपछी उत्त सपनाको असर समाप्त हुन्छ।
२. अत्यन्तै अशुभ सपना देखे निम्न श्लोक तीन पटक वा यथाशक्य जप गरे खराब सपनाको फल नष्ट हुन्छ। बिष्णु नारायणं कृष्णं: माधवं मधुसुदनमं,हरि नरहरि राम गोविन्द दधिवामनमं ।।
३.भगवान बिष्णुको निम्न आठ नामहरु बिहानको नित्यकर्म सकेर पुर्वतर्फ फर्केर भक्तिपूर्वक स्मरण गरे खराब सपनाको प्रभाव नष्ट हुन्छ । अच्युतं, केशवं, बिष्णुं, हरि सत्यं जनार्दनमां । हंसं, नारायणञ्चैव एतन्नामाठटकं शुभम ।।
४. निम्न मन्त्रको जप दश पटक गर्ने शास्त्रोत्त विधान बताइएको छ।ॐ हीं त्रीं पूर्व दुर्गतिनाशिन्यैमहामायायै स्वाहा।
५. खराब सपनाको अशुभ फल नाश गर्न विहानै उठेर स्नान आदि गरी भगवानको प्रार्थना स्मरण र यथाशक्य दान गर्नु उपयोगी हुन्छ।
रातमा कुनै कुरामा ध्यान दिन नर्पर्ने हुनाले हाम्रो दिमागले दिनभर भएका कामको सम्बन्धको बारेमा कसैले प्रस्ताव गरेको जस्ता विषयहरु सपनामा आउने गर्छन् । निदाएको बेलामा हाम्रो मनका भावनाले सपनाको चक्रमा युद्ध गर्छन् । आफुले गर्न खोजेको कामको चिन्ता पनि सपनामै देखिने गर्छ ।
सपनामा हुने काम बुझेर हुँदैन जब कि हामीलाई निन्द्रा लाग्छ मस्तिष्कको फाइरिङ बेकार हुन्छ । निन्द्रामा हाम्रो पछिल्लो भाग निकै सक्रिय हुन्छ यसैकारण सबैभन्दा धेरै सपना देखिन्छ । जब सम्म मस्तिष्कमा रहस्य लुकाइन्छ, तबसम्म सपना धेरै देखिन्छ ।
ज्योतिषले सपनालाई ४ प्रकारमा हेरेका छन् । दैविक, शुभ, अशुभ र मिश्रित
दैविक वा शुभ सपनाले कार्यसिद्धि वा काममा सफलता दिने सुचना दिन्छ ।
अशुभ सपनाले कार्य सफल नहुने संकेत दिन्छ । यसले मिश्रित फलदायक संकेत दिन्छ ।
सपना रातको पहिलो प्रहरमा देखेमा सपनाको फल एक वर्ष भित्र मिल्ने, दास्रो पहरमा देखेकाले छ मनिापछि फल मिल्नेछ ।
तेस्रो पहरमा देखेको सपनाले तीन महिना फल दिन्छ र चौथो पहरको सपना वा बिहान देखेको सपनाले फल तुरुन्त दिन्छ ।