दार्चुला जिल्लाको छाङरुबाट देखिएको भारतले मिचेको भूभाग (नदीको माथिल्लो भेगमा देखिएको हिउँसहितको पहाड)।
बीचमा काली नदी छ। काली नदीको बायाँको भूभाग भारत हो भने दायाँ नेपाल हो। दोभान माथि बीचमा देखिएको हिउँसहितको पहाडको बायाँ लिम्पियाधुराबाट काली नदी आउँछ। त्यो पहाडको दायाँबाट लिपुलेक कालापानी हुँदै लिपु खोला बग्छ।
गुञ्जी दोभानमा आएर मिसिन्छ। छाङरुबाट गुञ्जी १० किलोमिटरको दूरीमा छ।
त्यही लिपुखोलालाई काली दावी गरेर भारतले त्यस उता लिम्पियाधुरासम्मको भूभाग भारतले अतिक्रमण गरेको छ। उक्त पहाडमा गुञ्जी, कुटी, नावीलगायत गाउँ पर्छ। बुधबार सरकारले यो सबै भूभाग समेटेर नेपालको नक्सा सार्वजनिक गरेको हो।
कालापानी सीमा विवाद नेपालले कहिले थाहा पायो ?
कालापानीमा भारतिय फौज रहेको कुरा नेपालले कहिले देखी थाहापायो भन्ने सम्वन्धमा धेरैमा कौतुहलता रहेको छ । नेपालले बेला मौकामा थाहा पाएर बेवास्ता गरेको हो वा पछिमात्र थाहा भयो वा सरकार प्रमुखहरु आफ्नो कुर्ची बचाउन चुपलागे भन्ने अहिले जनमानसमा कौतुहलता देखिएको छ जुन स्वभाविक पनि हो र नेपाली युवाहरुले आफ्नो भूमी फिर्ता ल्याउन कठोर कदम ढिलो भएपनि चाल्नु पर्ने छ ।
कैलाली बहुमुखी क्याम्पस धनगढीका सह. प्राध्यापक डा.लोक बहादुर विष्टले “कालापानी सीमा विवादको इतिहाँस” शीर्षकमा लेखेको यो ब्लग पनि पढ्नुहोस्