काठमाडौँको जेभियर्स इन्टरनेशनल कलेजमा कक्षा १२ मा अध्ययनरत अनिश महत कोरोना महामारीका कारण परीक्षा तत्काल नहुने आँकलनका साथ मोरङको बेलबारी नगरपालिका–१ नक्सलबारीस्थित आफ्नो घर आएका थिए । तर राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले साउन ३१ गतेदेखि विद्यार्थीको भौतिक उपस्थितिमै परीक्षा लिने अडानका साथ परीक्षा तालिका नै सार्वजनिक ग¥यो ।
परीक्षा गत वैशाखमै सम्पन्न हुनुपर्ने थियो । तर कोभिड–१९ महामारीको दोस्रो लहर फैलिएपछि चार महिना पछाडि सरेको हो । परीक्षाको रुटिन आएपछि अनिश कोरोना भाइरस सङ्क्रमणबाट सजकता अपनाउँदै पुनः काठमाडौँ हानिए । हाल उनी कोठमा बसेर परीक्षाको तयारीमा जुटेका छन् । तर अझै पनि उनी भौतिक उपस्थितिमा परीक्षा दिन तयार देखिएका छैनन् ।
उनी भन्छन्, ‘मलाई त अनलाइनबाटै परीक्षा होस् जस्तो लागेको छ । तर के गर्नु बोर्डले मान्दैन । फेरि अनलाइनबाट सम्भव पनि छैन । फेयर हुँदैन जस्तो लाग्छ । अब सुरक्षित भएर जाँच दिने तयारीमा छु ।’
यस्तै, विचार छ सुन्दरहरैँचा–११ गोठगाउँ घर भएका विद्यार्थी अर्पण तिमिल्सेनाको पनि । पञ्चायत माविमा अध्ययनरत अर्पण पनि परीक्षाका लागि भौतिक उपस्थिति नभएर वैकल्पिक उपाय नै अवलम्बन गरियोस् भन्ने चाहन्छन् ।
‘के गर्नु चाहेर मात्र नहुने, सबैको पहुँच नभएका कारण अनलाइनबाट परीक्षा दिन सम्भव छैन’, उनी भन्छन्, ‘त्यै पनि मलाई जहाँसम्म लाग्छ । भौतिक उपस्थितिमा कोरोनाको जोखिमचाहिँ उच्च हुन्छ । सकेसम्म सुरक्षित भएरै जाँच दिन्छु ।’
परीक्षा तालिकासँगै परीक्षा मोडल पनि सार्वजनिक भइसक्दासमेत विद्यार्थीहरू परीक्षा भैतिक उपस्थितिमा गराउन नहुने बताउँदै आइरहेका छन् । स्वास्थ्यभन्दा ठुलो परीक्षा नहुने भन्दै विद्यार्थीहरू भौतिक उपस्थितिमा परीक्षा नराउन राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डसँग अनलाइन परीक्षाका लागि आवाज उठाइरहेका छन् । यसमा विभिन्न विद्यार्थी सङ्गठनले पनि साथ र सहयोग गरिरहेका छन् ।
तर, राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डमात्र नभएर विद्यालयहरू पनि भौतिक उपस्थितिमै परीक्षा गर्ने अडानका साथ जुटिसकेका छन् । गोठगाउँस्थित पञ्चायत माविका प्रधानाध्यापक खगेन्द्र रायमाझी विद्यार्थीको पहुँचका आधारमा पनि अनलाइन परीक्षा सम्भव नहुँने बताउँदै आफू सुरक्षित तबरले भौतिक उपस्थितिमै परीक्षा लिनका लागि तयार भएको बताए ।
‘हामी पनि चाहन्छौँ कि विद्यार्थीको स्वास्थ्यमा कुनै जोखिम नहोस्’, रायमाझी भन्छन्, ‘तर अनलाइन वा अन्य कुनै वैकल्पिक उपाय सम्भव नै छैन । विशेषगरी हाम्रो विद्यालयमा । सुरक्षित तरिकाले भौतिक उपस्थितिमै परीक्षा गराउने तयारीमा छौँ । स्वास्थ्य सुरक्षाका मापदण्ड राम्रोसँग पालना गर्नेछौँ ।’
बिजुली पनि सीमित समयका लागि मात्रै आउने ठाउँमा अरू माध्यमबाट परीक्षा सम्भव हुँदैन । विद्यार्थीहरूलाई भेदभाव गर्न पनि नमिल्ने भएका कारण राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले भौतिक उपस्थितिमै परीक्षा गराउने तयारी गरेको बोर्डका अध्यक्ष प्रा.डा. चन्द्रमणि पौडेल बताउँछन् ।
अघिल्लो वर्ष आन्तरिक मूल्याङ्कनबाट भएका परीक्षाको नतिजा चित्तबुझ्दो भएन भनेर विभिन्न विद्यालयबाट गुनासो आएपछि यो वर्ष भौतिक उपस्थितिमै परीक्षा लिने तयारी गरेको उनको भनाइ छ । गत वर्ष आन्तरिक मूल्याङ्कन र लिखित गरी दुई प्रक्रियाबाट कक्षा १२ को परीक्षा लिइएको थियो ।