काठमाडौँबाट पोखरा गइरहेको यति एयरलाइन्सको एटिआर विमान माघ १ गते पोखरामा दुर्घटनाग्रस्त भएको थियो । विमानमा ६८ जना यात्रु र चार चालक दलका सदस्य थिए । विमान दुर्घटना लगत्तै सामाजिक सञ्जाल प्रयेगकर्ताले विमान दुर्घटनास्थलमा खिचिएका फोटो र भिडियो पोस्ट गरेका थिए ।
यसै सन्दर्भमा उक्त विमानको तस्बिर भन्दै एउटा झण्डै १० वर्ष पुरानो भिडियोलाई पोखरामा भएको विमान दुर्घटनाको भन्दै ट्वीटरमा सेयर गरिएको छ ।
@abushahma02 नामक ट्वीटर प्रयोगकर्ताले माघ १ गते #pokharaplanecrash #pokharaairport जस्ता ह्यासट्याग प्रयोग गर्दै १८ सेकेन्डको भिडियो पोस्ट गरे । भिडियोमा गुडिरहेको बस भन्दा केही पर विमान ढलपलिँदै आउँछ र छिनमै भुइँमा बजारिन्छ । त्यसपछि आगोको ज्वाला र धुँवाको मुस्लो देखिन्छ । ती प्रयोगकर्ताले अंग्रेजीमा “क्लियर फुटेज अफ प्यासेन्जर प्लेन क्रयासेज इन नेपाल वीथ सेभेन्टी टु पिपल अन बोर्ड” भन्दै उक्त भिडियो पोस्ट गरेका छन् । उनले ट्वीटरमा आफूलाई पत्रकार भनी चिनाएका छन् ।
त्यसैगरी @chandan48430579 नामक ट्वीटर प्रयोगकर्ताले पनि पोखरामा भएको विमान दुर्घटनाको भन्दै सोही भिडियो माघ १ गते पोस्ट गरे ।
नेपाल चेकले गरेको तथ्य जाँचमा उक्त भिडियो झण्डै १० वर्ष पुरानो भएको फेला परेको छ ।
कसरी गरियो तथ्यजाँच
हामीले भिडियोलाई इनभिड नामक उपकरणको सहायताले कि फ्रेममा बदल्यौँ । ती कि फ्रेम अर्थात फोटोलाई गुगल रिभर्स इमेज सर्चमा खोजी गर्दा बेलायतको गार्डियनमा प्रकाशित समाचार फेला पर्यो । उक्त समाचारमा प्रकाशित भिडियोको विवरणमा सो भिडियो अफगानिस्तानको बग्रामस्थित विमानस्थलमा सन् २०१३ मा दुर्घटनामा परेको विमानको रहेको पाइयो । मुल भिडियो ५३ सेकेण्डको छ ।
द गार्डियनमा सो समाचार २०७२ साल असार ३० गते प्रकाशित भएकाले हामीले द गार्जियनमै दुर्घटना लगत्तै प्रकाशित समाचार खोज्यौँ । त्यसक्रमा उक्त भिडियो २०७० साल बैसाख १८ गते द गार्डियनले प्रकाशित भएको फेला पर्यो । मुल भिडियोको शुरुमा एउटा बस गुडिरहेको देखिन्छ । लगत्तै उडिरहेको विमान देखिन्छ । विमान दुर्घटना हुन्छ । त्यसपछि आगोको ज्वाला र धुँवाको मुस्लो देखिन्छ । बस त्यहीँ रोकिन्छ भने विपरित दिशाबाट ट्रक आइरहेको देखिन्छ ।
द गार्डियनको समाचारमा उक्त बोइङ ७४७ कार्गो विमान दुर्घटनाग्रस्त हुँदा चालक दलका सबै ७ जना अमेरिकीको निधन भएको जनाइएको छ ।
ट्वीटरमा पोस्ट गरिएको विमान दुर्घटनाको भिडियो पोखरामा माघ १ गते भएको विमान दुर्घटनाको नभई २०७० साल बैसाख १६ गते अफगानिस्तानमा भएको विमान दुर्घटनाको हो ।
तसर्थ ट्वीटरमा गरिएका उक्त दाबीलाई गलत ठहरिन्छ ।
| दाबी | दाबीकर्ता | फ्याक्ट चेकको निष्कर्ष |
| पोखरामा माघ १ गते भएको विमान दुर्घटनाको भिडियो । | ट्वीटर प्रयोगकर्ता | गलत |
यो सामाग्री नेपाल चेक डट ओआरजीले उत्पादन गरेको हो ।
