स्थानीय तह निर्वाचनबाट बाजुराको बुढीगंगा नगरपालिकाबाहेक देशैभरिका ६ हजार ७३३ वडामा वडाअध्यक्ष निर्वाचित भए । आफ्नो वडाको नेतृत्व गर्न उम्मेदवार बन्नुअघि नै ४८ जना निर्विरोध चयन भए । उनीहरूले चुनावै लड्नु परेन।
स्वतन्त्रसहित ६३ राजनैतिक दलबाट वडाअध्यक्षको लागि ३२ हजार ४९५ जनाको उम्मेदवारी परेको थियो । त्यसमध्ये प्रदेश १ मा चार हजार ७४१, मधेस प्रदेशमा नौ हजार ४२०, बागमती प्रदेशमा पाँच हजार २२१, गण्डकी प्रदेशमा दुई हजार ६३६, लुम्बिनी प्रदेशमा चार हजार ९२१, कर्णाली प्रदेशमा दुई हजार ७५८ र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा दुई हजार ७९८ जनाले उम्मेदवारी दर्ता गराएका थिए ।
राजनैतिक दलअनुसार हेर्ने हो भने नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (एमाले) बाट ६ हजार ४६८, नेपाली कांग्रेसबाट ६ हजार ०५८, स्वतन्त्र ४ हजार २७७, नेकपा (माओवादी केन्द्र) बाट ४ हजार ९८, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा) बाट ३ हजार ६३, नेकपा (एकिकृत समाजवादी) बाट २ हजार ४१, जनता समाजवादी पार्टी,नेपाल (जसपा)बाट १ हजार ९६७, जनमत पार्टी (जपा) बाट १ हजार २१२ लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी, नेपाल (लोसपा) बाट १ हजार २१२ र अन्य ५३ दलबाट २ हजार २८६ जनाको उम्मेदवारी परेको थियो ।
स्वतन्त्रसहित ६२ राजनैतिक दलले वडाअध्यक्षमा उम्मेदवारी दिएको भएतापनि नतिजा सार्वजनिक हुँदा स्वतन्त्रसहित २३ दलबाहेक अन्य दलहरूबाट उम्मेदवारी दिएकाहरू विजयी हुन सकेनन् ।
यो त भयो उम्मेदवारीको तथ्याङ्क तर आज हामी निर्वाचनमा झिनो मतान्तरले पराजित भएका वडाअध्यक्षको बारेमा पाठकहरूलाई जानकारी दिन गइरहेका छौं ।
देशैभरिका नवनिर्वाचित वडाध्यक्षमध्ये नौ जना अभागी साबित भए भन्दा असान्दर्भिक नहोला । किनकि, उनीहरू गोलाप्रथाबाट पराजित भएका हुन्।
आफ्ना प्रतिद्वन्द्वीसँग समान मत ल्याएपछि नौ जना वडाअध्यक्षको नतिजा सार्वजनिक गर्नको लागि निर्वाचन आयोगअन्तर्गतको निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयले गोलाप्रथा नै गर्नुपरेको थियो । तर गोलाप्रथामा उनीहरूले निराश बन्नु परेको हो ।
यसरी गोलाप्रथाबाट पराजित हुनेमा नेपाली कांग्रेसका पाँच जना, नेकपा (एमाले) का तीन जना र नेकपा (माओवादी) केन्द्रका एक जना वडाअध्यक्ष हुन् । प्रदेशगत रूपमा हेर्ने हो भने प्रदेश १, लुम्बिनी र कर्णाली प्रदेशमा समान २/२ जना, गण्डकी, बागमती र मधेस प्रदेशमा १/१ जना गोलाप्रथाबाट विजयी भए । सुदूरपश्चिम प्रदेशमा भने वडाअध्यक्षको लागि सिक्का उचाल्न परेन । गोलाप्रथाबाट विजयी हुने सबै पुरुष उम्मेदवार हुन् । बराबरी मत ल्याउने वडाअध्यक्षमा कोही पनि महिला थिएनन् ।
जो एक मतले हारे
एक मतले पराजय भोगेका वडा अध्यक्षहरूको सङ्ख्या ४७ छ । राजनैतिक दलअनुसार हेर्नेहो भने कांग्रेस र एमालेबाट समान १४/१४ जनाले एक मतले पराजय भोग्दा, माओवादी केन्द्रका १२, जसपा र लोसपाबाट समान २/२ जना र जनमत पार्टी (जपा), नेकपा (एकीकृत समाजवादी) र स्वतन्त्रबाट समान १/१ जना पराजित भए ।
प्रदेशगत रूपमा हेर्ने हो भने मधेस प्रदेशमा एक महिलासहित २३ जना, बागमती प्रदेशमा ८ जना, कर्णाली लुम्बिनी र प्रदेश १ मा समान ४/४ जना र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा १ जना छन् । अछामको साफेंबगर नगरपालिका-६ मा नेकपा एमालेकी दूधकला खड्का (विष्ट) स्वतन्त्र उम्मेदवारसँग एक मतको अन्तरले पराजित भएकी हुन् । त्यस्तै, मधेस प्रदेशअन्तर्गतको धनुषा जिल्लाको कमला नगरपालिका-३ मा नेकपा (एकीकृत समाजवादी) की सीतादेवी ठाकुर माओवादी केन्द्रका रामभगत यादवसँग एक मतान्तरले पराजित भइन् ।
दुई मतले पराजित हुने ३५ जना
दुई मतान्तरले पराजित हुने वडाअध्यक्षहरूको सङ्ख्या ३५ छ । नेपाली कांग्रेसका १५ जना, एमालेका ९ जना, माओवादी केन्द्रका आठ जना र जसपाका ३ जना वडाअध्यक्ष पदका उम्मेदवारहरू दुई मतान्तरले पराजित हुन पुगे । दुई मतले पराजित हुने सबै पुरुष उम्मेदवार हुन् । मधेस प्रदेशमा ८ जना, कर्णाली र प्रदेश १ मा ६/६ जना, गण्डकी र बागमती प्रदेशमा ४/४ जना र लुम्बिनी प्रदेशमा ३ जनाले दुई मतान्तरले पराजय भोग्नुपर्यो ।
तीन मतले हार्ने ३७ जना
नेपाली कांग्रेसका १३ जना एमालेका १२ जना माओवादी केन्द्रका ६ जना, एकीकृत समाजवादीका ३ जना, जसपा नागरिक उन्मुक्ति पार्टी र लोसपाका १/१ जना उम्मेदवारहरू वडाअध्यक्ष पदमा तीन मतको अन्तरले पराजित भए । प्रदेशगत रुपमा हेर्नेहो भने प्रदेश १ मा एक महिलासहित १० जना, बागमती प्रदेशमा ६ जना, गण्डकी, कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा ५/५ जना, मधेश र लुम्बिनी प्रदेशमा ३/३ जना वडाअध्यक्ष पदमा उम्मेदवार तीन मतको अन्तरले पराजित हुन पुगे । यसरी पराजित हुने ३७ जनामध्ये खोटाङको ऐसेलुखर्क गाउँपालिका-४ मा एमालेकी उम्मेदवार निलु थुलुङ राई एकमात्र महिला उम्मेदवार हुन् ।
२४ जना उम्मेदवार चार मतको अन्तरले पराजित भए । तीमध्ये दुईजना महिला उम्मेदवार हुन् । ताप्लेजुङको सिरीजङ्घा-३ मा एमालेकी कुमारी सावादेन कांग्रेसका दिलप्रसाद वोखिमसँग चार मतको अन्तरले पराजित हुन पुगिन् । वोखिमले ४०३ मत ल्याएर विजयी हुँदा सावादेनले ३९९ मत मात्र पाइन् ।
त्यस्तैगरी धादिङ्गको गजुरी गाउँपालिका-३ मा नेपाली कांग्रेसका ऋषिलाल श्रेष्ठ ४६९ मत ल्याएर विजयी भए । उनका निकटतम प्रतिस्पर्धी नेकपा एकीकृत समाजवादीकी शोभा प्रजाले ४६५ मत पाइन् । श्रेष्ठ ४ मतको अन्तरले वडाअध्यक्षमा विजयी भए ।
पाँच मतको अन्तरले पराजित हुने उम्मेदवारहरूको सङ्ख्या ३१ रहेको छ । नेपाली कांग्रेसका १५, एमालेबाट एक महिलासहित आठ जना, माओवादी केन्द्रका तीन र जसपा, जनमत पार्टी, नेकपा एकीकृत समाजवादी, राष्ट्रिय जनमोर्चा, राप्रपाका १/१ जना पाँच मतको अन्तरले वडाअध्यक्षमा पराजित हुन पुगे ।
सुदूरपश्चिम प्रदेशको बझाङ जिल्लाको थलारा गाउँपालिका-४ मा एमालेकी उम्मेदवार मेन्का कुमारी धामी (साउद) पाँच मतको अन्तरले पराजित भइन् । उनले ३५२ मत पाउँदा नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवार रामचन्द्र जोशीले ३५७ मत पाए ।
सिंगल डिजिट (९ वा सोभन्दा कम) मतान्तरले सो पदमा पराजय भोगेका उम्मेदवारहरूको सङ्ख्या ३२३ रहेको छ । यीमध्ये महिलाको सङ्ख्या नौ छ भने पुरुषको सङ्ख्या ३१४ रहेको छ ।
निर्विरोधलाई घटाउने हो भने चुनावबाट निर्वाचित भएका ६ हजार ६८५ मध्ये दुई हजारभन्दा बढी मतान्तरले विजयी भएका उम्मेदवारहरूको सङ्ख्या ११ छ । तीमध्ये नेपाल मजदुर किसान पार्टी (नेमकिपा) का उम्मेदवारहरूको सङ्ख्या ७ छ भने एमालेका तीन र नेपाली कांग्रेसका एक जना छन् ।
