विश्वका विभिन्न मुलुकमा कोभिडको नयाँ भेरिअन्ट ओमिक्रोन फेला परेको छ । ओमिक्रोनले केही दिनमै विश्वका अधिकांश देशमा कब्जा गरिसकेको छ । हाम्रै छिमेकी राष्ट्र भारतमा पनि ओमिक्रोनको सङ्क्रमण देखा पर्यो । भारतमा ओमिक्रोन फैलिएको पत्तो पाउँदा पनि हेलचेक्र्याइँ गरेको हुनाले नेपालमा पनि ओमिक्रोनका सङ्क्रमित फेला परे ।
नेपालमा आज दुई जनामा ओमिक्रोन पुष्टि भइसकेको छ । स्वास्थ्य मन्त्रालयले नै नेपालमा ओमिक्रोनको सङ्क्रमण देखिएको भनेर जानकारी गराएको थियो । कोभिडलाई हलुका रूपमा लिँदा नेपालमा हजारौँले ज्यान गुमाए ।
ओमिक्रोनलाई पनि नेपाल सरकार र जनताले साधारण रोगको रूपमा हेरेको छन् । जसले गर्दा कोरोना जस्तै दिन आउन बेर लाग्दैन । ओमिक्रोनको रोकथामको लागि अझै पनि नाकाहरूमा कडाइ गरिएको छैन । नेपाल प्रवेश गर्ने सम्पूर्ण नाका खुला छोडिदिएको छ ।
हालै मात्र एमाले र राप्रपाको महाधिवेशन सिद्धियो । नेपाली काँग्रेसको महाधिवेशन पनि नजिकिँदै छ । तर, कोरोनाको जोखिम बढेको छ । त्यसैले हाल महाधिवेशनलाई बढवा नदिनु नै बेस हुन्छ । अहिले कांग्रेसकै सरकार चलिरहेको छ ।
कांग्रेसले आफ्नो सरकार चलिरहेको बेला महाधिवेशन गरेर कोरोना फैलाएर जनता मारिदिने ? कि त जनता बचाउनतर्फ सरकार अघि बढ्ने ? यो प्रश्न प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई । अब के गर्दा ठिक होला यो प्रधानमन्त्रीले नै सोच्नुपर्ने छ ।
नाकामा हेल्थ डेस्कको व्यवस्था मिलाइएको छैन भने कोरोना परीक्षण त्यहाँ सम्भव छैन । भारत या अन्य मुलुकबाट नेपाल भित्रिनेहरू पनि स्वतन्त्र रूपमा घुमफिर गरिरहेको छन् । नाकाबाट भित्रिनेहरूको लागि क्वारेनटिन बनाइएको छैन ।
भारतमा ओमिक्रोन सङ्क्रमण देखा पर्ने बित्तिकै नेपाल सरकारले नाकाहरूमा कडाइ गर्नुपर्ने हो । तर, त्यस्तो गरिएन । स्वास्थ्य मन्त्रालयले कोरोनाको नयाँ भेरिएन्टको जोखिमबारे पत्तो पाउँदापाउँदै पनि मौन बस्यो । जसको कारण नेपालमा पनि ओमिक्रोन सङ्क्रमित भेटिएका छन् ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयले जनतालाई कोरोनाबाट बचाउनको लागि कुनै प्रभावकारी कदम चालेको छैन । ओमिक्रोनको सङ्क्रमणबाट देशका नागरिकलाई टाढा राख्नको लागि स्वास्थ्य मन्त्रालयले योजना समेत बनाएको छैन ।
अहिले पनि अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको उडान दैनिक भइरहेको छ । दैनिक सयौँ मान्छेहरू नेपाल आउँछन् । तथापि, उनीहरूको कोरोना परीक्षण भएको छैन । न उनीहरुद्धारा कुनै स्वास्थ्य मापदण्ड पालना गरिएको छ । हवाई जहाजबाट नेपाल आउनेहरू सिधै आफ्नो घरतिर लागिरहेका छन् ।
यसले गर्दा ओमिक्रोनको जोखिम झनै बढ्दो छ । सरकारले हाल केही दिनको लागि अन्तर्राष्ट्रिय उडानमा प्रतिबन्ध लगाउन जरुरी देखिएको छ । यता, लामो दुरीका सवारी साधनहरू पनि सञ्चालनमा आइरहेका छन् । यिनीहरूलाई पनि हालको लागि स्थगित गर्नुपर्छ ।
ख्याल ख्याल गर्दागर्दै नेपालमा पनि ओमिक्रोन देखा पर्यो । तर, कसैले पनि यसलाई गम्भीरतापूर्वक लिएका छैनन् । बजारमा एकदमै भिडभाड रहेको छ । अनावश्यक रूपमा टाइम पासको लागि घुमफिरमा निस्किने यात्रुहरू पनि यत्तिकै छन् ।
हरेक व्यापार व्यवसायीमा सर्वसाधारणहरूको चर्को भिड रहेको छ । अधिकांशले स्वास्थ्य मापदण्डको पालना गरेका छैन भने सामाजिक दुरीको कल्पना नगरौँ । नाक मुख छोप्नको लागि प्रयोग हुने मास्क प्रायजसो चिउँडोमा लगाएको देखिन्छ ।
साँझ परेपछि बजारको भीड झनै बढ्दो छ । खरिददारी गर्न आएका र फुटपाथ पसलेले सबैतिर ढोकको हुन्छन् । त्यत्रो भिडबाट कोरोना नफैलिएला भन्न सकिन्न । सामान किन्न आएकाले मात्र नभई व्यापारीले समेत मास्क लगाएका छैनन् ।
त्यस्तै, सार्वजनिक यातायातमा भेडा बाख्रा कोचेझैँ यात्रु हालेका छन् । खुट्टा टेक्ने ठाउँको अभाव भाँडाका गाडीमा यात्रा गर्नेलाई हुन्छ । त्यस्तो अवस्थामा कसरी कोरोनालाई ध्यानमा राख्ने ? भौतिक दुरी कसरी पालना गर्ने ?
गाडीको सहचालक ढोकैसम्म यात्रु हाल्न छोड्दैन । जनताले छानाछानी रोजेर चढ्नलाई गाडी छैन । भिडभाड भए नि सबैलाई जानै परेको छ । सार्वजनिक यातायातहरूमा बढी भिडभाड हुँदा पनि कोरोना फैलिने निश्चित देखिएको छ ।
यता, मठमन्दिरमा पनि श्रद्धालुहरूले कोरोना फैलाउन निकै महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ । कोरोनाको जोखिम कायमै रहँदा खोलिएको मठमन्दिरले कोभिड सङ्क्रमणलाई बढवा दिएको छ । श्रद्धा गर्ने भन्दै स्वास्थ्य मापदण्ड को पालना नगरी भक्तजनहरूले मठमन्दिरमा घुइँचो लगाएका छन् ।
सरकारले उचित समय नहेरी मठमन्दिर खुला गर्न दिँदा यसको भार पनि सरकारले नै भोग्नुपर्नेछ । हाललाई मठमन्दिर बन्द गरिदिने हो भने पनि हुलमुल कम हुन्छ । रात्रि कालिन व्यवसायीहरूले आफ्नै मन मर्जी चलाएका छन् ।
कोभिडबाट बच्नका लागि रात्रि कालिन व्यवसायीहरू बन्द गर्नु नै उचित हुने देखिन्छ । रात्रि कालिन व्यवसायी बन्द गरिदिँदा भिडभाड केही हदसम्म भए पनि कम हुन्छ । सरकारले बैङ्क, फाइनान्स लगायतका वित्तीय संस्थाहरू पनि जोर बिजोर प्रणाली लागु गरेर सञ्चालनमा ल्याउनुपर्छ ।
अहिले सबैभन्दा धेरै भिडभाड देखिएको पनि वित्तीय संस्थामै हो । वित्तीय संस्थाका अधिकांश कामकाज घरबाटै काम गर्न सिस्टम ल्याउनुपर्छ । भाटभटेनी, सेल्सबेरी तथा अन्य सुपर मार्केटले पनि स्वास्थ्य मापदण्डलाई उल्लङ्घन गरेर आफ्नो व्यवसायी चलाइरहेको छन् । दैनिक खरिददारी गर्न जानेहरूको भीड यस्ता सुपर मार्केटमा अत्यधिक छन् । कोभिडको जोखिम झनै बढिरहेकाले सरकारले सुपर मार्केटलाई सञ्चालनमा रोक लगाउनपर्छ ।
यता, विद्यालयहरूमा पनि कोरोनालाई निकै नै ख्याल ख्याल गरिएको छ । ससाना विद्यार्थीले नबुझे पनि ठुला ले नै हेलचेक्र्याइँ गरिरहेको छन् । विद्यालयहरूमा भौतिक दुरी झनै असम्भवजस्तै भएको छ । ठुलाभन्दा पनि साना बढी कोरोनाको जोखिममा परेका छन् ।
विद्यालय प्रशासनले सम्पूर्ण मापदण्ड पालना गर्ने सर्तमा विद्यालय खोले पनि त्यसको कार्यान्वयन भएन । देशका विभिन्न स्थानमा सञ्चालित तरकारी बजारहरूमा पनि मानिसहरूको निकै चाप रहेको छ । कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार, धुम्बाराही, तीनकुने, बल्खुस्थित रहेको तरकारी बजारहरूमा मेला लागेजत्तिकै छ ।
यी तरकारी बजारहरूमा दैनिक लाखौँ सर्वसाधारणहरूको ओहोरदोहोर हुने गर्दछ । एक जनालाई लागेको कोरोना यहाँबाट हजारौँमा सल्किने त्रास रहँदै आएको छ । सरकारले पनि यस्ता हुलमुल हुने ठाउँ तत्कालै बन्द गर्ने घोषणा गर्नपर्छ ।
साथै, मास्क नलगाउनेलाई कैद र जरिवाना तोकिदिनुपर्छ । अहिले विभिन्न राजनीतिक पार्टीहरूको महाधिवेशन चलिरहेको छ । सबै पार्टीहरूले हजारौँको सङ्ख्यामा मानिस भेला गरेर महाधिवेशन गरेका छन् । के जनता भन्दा ठुलो महाधिवेशन हो ?
हालै मात्र एमाले र राप्रपाको महाधिवेशन सिद्धियो । नेपाली काँग्रेसको महाधिवेशन पनि नजिकिँदै छ । तर, कोरोनाको जोखिम बढेको छ । त्यसैले हाल महाधिवेशनलाई बढवा नदिनु नै बेस हुन्छ । अहिले कांग्रेसकै सरकार चलिरहेको छ ।
कांग्रेसले आफ्नो सरकार चलिरहेको बेला महाधिवेशन गरेर कोरोना फैलाएर जनता मारिदिने ? कि त जनता बचाउनतर्फ सरकार अघि बढ्ने ? यो प्रश्न प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई । अब के गर्दा ठिक होला यो प्रधानमन्त्रीले नै सोच्नुपर्ने छ ।
कि त महाधिवेशन गरेर जनता मार्नुपर्यो कि त लकडाउन गरेर जनता बचाउनपर्यो । नेपालको तीन करोड जनताको जिम्मा प्रधानमन्त्री देउवाको काँधमा छ । जनताप्रति जिम्मेवार सरकार हुने हो भने तुरुन्त लकडाउन गर्न आवश्यक छ ।
उद्योग व्यवसायीहरू लकडाउन गर्न हुन्न भन्ने पक्षमा छन् । आफ्नो व्यापार व्यवसाय डुब्छ भन्ने त्रास उद्योग व्यवसायीमा छ । तर, जनता नै छैनन् भने कसले सामान किन्ने ? राज्यले कहाँबाट कर पाउँछ ?
अहिलेको आवश्यकता भनेकै स्वास्थ्य मन्त्रालयले लकडाउनको प्रस्ताव मन्त्रिपरिषद्मा लानु हो । स्वास्थ्य मन्त्रालयको लापरबाहीले जनता मर्न नपरोस् । बेलैमा स्वास्थ्य मन्त्री जनताप्रति जिम्मेवारी होस् ।
अनुसा थापा
भक्तपुर
