मोरङको बेलबारी नगरपालिकाले अस्ट्रेलियाबाट ल्याएर बोयर जातको बाख्रा वितरण गरिएको दाबी गल सिद्ध भएको छ । गत शनिबार नगरपालिकाले अस्ट्रेलियाबाट चार्टर गरी ल्याइएको दाबी गर्दै कृषक समूह तथा ब्यवसायिक फर्महरूलाई बोयर जातका बाख्राका पाठा–पाठी वितरण वितरण गरेको थियो ।
नगरपालिकाले अस्ट्रेलियाबाट ल्याएको दाबी गर्दै ११ वटै वडामा ५२ वटा बोयर जातको बोका तथा ३८ वटा पाठी वितरण गरेको थियो । नगर प्रमुख ज्ञानेन्द्र सुवेदी स्वयमले एक करोड २५ लाख मूल्य खर्च गरेर ल्याइएको भन्दै किसानहरूलाई छिटो र बढी आर्थिक लाभ दिने भएकोले अस्ट्रेलियाबाट ल्याइएको बताएका थिए ।
उनका अनुसार नगरपालिकाले बोयर जातका बाख्राका पाठा अनुदानमा दिनका लागि कार्यविधिनै बनाएको थियो । सोही कार्यविधिअनुसार बाख्रा खरिद गरेर निषेधाज्ञाको सयमा नगरपालिकाले समूह तथा फर्ममा लगेर नै पाठा–पाठी छोडिदिएको थियो । तर स्थानीयले बोयर जातका बाख्रा अस्ट्रेलियाबाट ल्याइएको नभई नेपालकै उत्पादन भएको दाबी गरेपछि अहिले उक्त कार्य आलोचित र विवादित बनेको छ ।
त्यसपछि नगरपालिकाले पनि शुद्ध अस्ट्रेलियन बोयर जातका बाख्रा हुन् भनेर पुष्टि गरेको छैन । नगरप्रमुख सुवेदीका अनुसार नगरपालिकाले आर्थिक वर्ष २०७७÷०७८ को नीति तथा कार्यक्रमअनुसार गत चैत ११ गते विद्युतीय खरिद प्रक्रियाबाट बोयर बोका–बाख्रा खरिद सम्बन्धमा प्रकाशित सूचनाबमोजिम संखुवासभाको ग्रो अर्गानिक कृर्षि प्रालि छनोट भएको थियो ।
सो कम्पनीसँग ‘फुल ब्लड अस्ट्रेलियन’ बाख्रा ल्याउन एक करोड २४ लाख बराबरको सम्झौता गरिएको मेयर सुवेदीले जानकारी दिए । बाख्रा वितरण भए पनि बेलबारी नगरपालिकाले हालसम्म उक्त कम्पनीलाई भुक्तानी गरेको छैन । अब, उक्त कम्पनीले सम्झौता अनुसारको बाख्रा पुष्ट्याइ नभएमा र सम्झौताबमोजिम अन्य मापदण्ड पूरा नदेखिएमा कम्पनीको धरौटी जफत गरी कालो सूचीमा राख्दै ठेक्का रद्द गरी कानुन बमोजिम कारवाही प्रक्रिया अघि बढाइने सुवेदीले जानकारी दिए ।
यता, कम्पनीले भने उक्त बाख्राहरू शुद्ध अस्ट्रेलियन भएको दाबी गरेको छ । ग्रो अर्गानिक प्रालिका प्रतिनिधि श्याम पाण्डेले अस्ट्रेलियाबाट भारतको लखनउमा ल्यान्ड गरेर गाडीबाट नेपाल भित्र्याएको दाबी गरेका छन् । उनले अस्ट्रेलियाको बोयर बाख्रा उत्पादन गर्ने सम्बन्धित कृषि फर्मबाट कागजपत्र झिकाउने र भन्सारसम्बन्धी कागजात पनि नगरपालिकामा पेश गर्ने बताए ।
कोरोना महामारीयता पुश आयात भएको छैन
कम्पनीले अस्ट्रेलियाबाट नै ल्याइएको दाबी गरिरहँदा पशुसेवा विभागअन्तर्गतको आयात नियमन शाखाले अहिलेसम्म अस्ट्रेलियाबाट बोकापाठी नभित्रिएको जानकारी दिएको छ । विमानस्थलबाट मात्र नभएर छिमेकी मुलुक भारत वा चीन हुँदै पनि पशु आयात नगरिएको शाखा डेस्क अफिसर डा. मनोज शाही बताउँछन् ।
उनका अनुसार प्रजाति विस्तार ब्रिडिङका लागि ल्याइ बोका–बाख्रा आयात गर्नुअघि त्यस विषयमा पशुसेवा विभागमा अनिवार्य जानकारी तथा सम्पूर्ण विवरण नै अग्रिम उपलब्ध हुनुपर्छ । कोभिड सुरु भएयता विगत झण्डै १ वर्ष यतानै अष्ट्रेलियाबाट बोकाबाख्रा नभित्रिएको उनको दाबी छ ।
यसरी ल्याइने बोकाबाख्राका विषयमा जन्मको मात्रै नभएर उनीहरूका तीन पुस्ते जानकारीसहितको विवरण नै अग्रिम उपलब्ध हुनुपर्ने प्रावधान रहेको शाहीले जानकारी दिए । शाहीका अनुसार आजका मितिसम्म अष्ट्रेलियाबाट करिब साँढे ४ सय बोयर बाख्राहरू मात्रै नेपाल भित्रिएका छन् ।
स्थानीय आक्रोशित
स्थानीय मान विष्टले नेपालकै धादिङ, बागलुङ र पोखराबाट ल्याइएको बताउँदै नगरपालिकाले आफन्तलाई मात्र वितरण गरेको आरोप लगाएका छन् । उनीमात्र होइन बेलबारी नगरक्षेत्रका मानिसले बोयर जातका बाख्रा सक्कली नभएको, आसेपासे, नातागोता, आफन्तलाई वितरण गरिएको र आर्थिक चलखेल भएको भन्दै आलोचना गरिरहेका छन् ।
यस्तै बेलबारी नगरपालिकाकी उपमेयर ढाकाकुमारी पराजुली आफू यो विषयमा अनभिज्ञ रहेको बताउँदै बिनासल्लाह यस्तो काम भएकोमा आपत्ति जनाउँछिन् । उनले तत्काल अनुगमन गरी खरिद प्रक्रिया गलत भएमा र बोयर जातको बाख्रा नभएको पाइएमा भुक्तानी रोक्नेसमेत बताइन् ।
