डा. चुमनलाल दास
मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट, कोशी अस्पताल, विराटनगर
पछिल्लो एक सातायता प्रदेश १ को राजधानी विराटनगर महानगरपालिकामा कोरोना भाइरस संक्रमितको संख्या भयावह बन्दै गइरहेको छ । प्रदेशमा भेटिएका संक्रमितमध्ये आधाभन्दा बढी हिस्सा विराटगरकै भएका कारण त्राहिमामको अवस्था छ ।
अवस्था जस्तोसुकै भए पनि सीमा–नाकामा आवत–जावत रोकिएको छैन, विराटनगरका बजारमा मानिसहरूको चहलपहल उस्तै छ, स्वास्थ्य मापदण्ड पालना भएको छैन र विभिन्न सभा–समारोह भइरहेकै अवस्था छ । यस्तो अवस्थामा सतर्कता नअपनाए जोखिम अवश्य पनि बढ्छ, जसकारण स्थिति भयावह हुँदैन भन्न सकिने अवस्था छैन ।
अवस्था धेरै नै जटिल छ । पछिल्लो समय कोरोना रिपोर्ट नेगेटिभन्दा पनि पोजिटिभ आउनको सङ्ख्या बढी छ । गत शुक्रबारमात्र हामीले गरेको कुल ७६ पिसिआर परीक्षणमध्ये ३९ जनाको पोजिटिभ देखिएको थियो भने ३७ जनाको नेगेटिभ देखिएको थियो । यसले पनि अवस्था थप जटिल बन्दै गएको पुष्टि गर्छ ।
केही सातायता कोभिड अस्पतालमा भर्ना हुनेको सङ्ख्या पनि बढ्दो छ । शुक्रबार साँझसम्म मात्र कोशी अस्पतालको कोभिड–१९ उपचार केन्द्रमा ३० जना उपचारत थिए । आज यसको संख्या केही बढेको छ । अझ, अहिले प्रायः कोभिड उपचार गराउन आएका संक्रमित सबैलाई अक्सिजनको आवश्यक छ ।
उक्त कोभिड–उपचार केन्द्र ८० बेडको हो । अब ५० पुगेपछि अलि बढि सुविधा भएको उपचार केन्द्रमा सार्ने योजना छ । कोशीको नयाँ कोभिड उपचार केन्द्र १८० बेडको छ । जसमा, अक्सिजनसहितका जेनेरल, आइसियू र एचडियूका बेडहरू छन् ।
अब हाम्रो प्राथमिकतामा सोही उपचार केन्द्र हुनेछ । किनकि, केही दिनमै पुरानो कोभिड उपचार केन्द्र भरिनेछ । अहिले संक्रमित रहेका बेडहरूचाहिँ सिलेन्डरवाला अक्सिजन मात्र राख्न मिल्छ । यसैले पनि पुरानो उपचार केन्द्र जोखिमयुक्त रहनेछ । नयाँमा पाइप सिस्टम छ । यहाँ राख्दा अलि जोखिम कम हुन्छ । अब एक–दुई दिनमा नयाँमै सर्छौँ ।
डबल भेरियन्टका कारण बढ्यो कोरोना संक्रमितको संख्या
विगत एक सातायता विराटनगरमा कोरोना संक्रमितको संख्या बढ्नु भनेको सीमा–नाकाबाट आवात–जावत नै हो । अनि बोर्डरबाट आएका मानिसहरू क्वारेन्टाइनमा बसेका छैनन् । त्यसबाहेक बजारमा भिडभाड उस्तै छ, स्वास्थ्य मापदण्ड पालना नभएको अवस्था छ । मानिसले पहिलेको जस्तो सोचिरहेको अवस्था छ ।
तर त्यसो होइन । यो डबल भेरियन्ट भएका कारण संक्रमण बनाउने सम्भावना उच्च छ । यसको उदाहरण, छिमेकी मुलुक भारतलाई नै हेर्न सक्छौँ । त्यहाँ संक्रमणको मात्र होइन मृत्युको अवस्था पनि भयावह छ । त्यसैको असर नेपालका सीमावर्ती जिल्लामा पनि देखिइरहेको छ । डबल भेरियन्ट उच्च संक्रामक छ, यसले छ गुणा मानिसलाई संक्रमण गराउन सक्छ । भाइरसको म्युटेन्ट भएर डबल भएका कारणले पनि बढी संक्रामक भयो र पछिल्लो एक सातामा ह्वात्तै बढ्यो । बोर्डरबाट आएका मानिसहरूले घरमै बसिदिए यसको संख्या घट्न सक्छ ।
निको हुनेको संख्या छैन
हामीले गत चैत २४–२५ गतेबाट संक्रमितलाई अस्पताल भर्ना गर्न सुरु गरेका हौँ । संक्रमित थपिनेक्रम जारी नै छ । तर यहाँबाट निको भएकाको संख्या शून्य छ । हुनतः भर्खरै सुरु गरेका कारण पनि हुनसक्छ । निको भएर निस्किने बेला पनि नभएको हुनसक्छ । चैतमा भर्ना हुने संक्रमितको संख्या सामान्य रहे पनि वैशाखबाट अत्यधिक बढेको छ । फेरि दोस्रो लहरमा अलि कडाखाले कोभिड हो । अहिले आउँदै गरेका केसहरू पनि कडा छन् ।
कोभिडको खोप लगाएका मानिसमा पनि संक्रमण
कोभिडको खोप लगाएका कोशी अस्पतालअन्तर्गत पेडियाट्रिक विभागका नर्सिङ स्टाफ कोरोना संक्रमित बनेकी छिन् । उनले पहिलो डोजको खोप लगाएकी थिइन् । दोस्रो डोजको खोप लगाउन नपाएका कारण उनी संक्रमित बनेकी हुन् । तर दोस्रो डोज खोप लगाएका केही व्यक्तिमा पनि कोरोना संक्रमण देखिएको छ । त्यसैले खोप लगाउनेलाई कोरोना संक्रमण हुँदैन भन्ने होइन ।
अब निजी कोभिड अस्पतालले तयार हुनुपर्छ
केही दिनअघि कोरोना संक्रमितको अवस्था भयावह बन्दै गएपछि प्रदेश सरकारले निजी अस्पतालका कोभिड उपचार केन्द्र पुनःसञ्चालनका लागि निर्देशन दिने तयारी गरेको थियो । तर अहिलेसम्म सरकारले निर्णय लिन सकेको छैन । विराटनगरकै कुरा गर्दा कोशी अस्पतालका बेड संख्या केही दिनमै भरिन सक्छ । यसैले निजी अस्पतालका कोभिड उपचार केन्द्र सञ्चालन गर्नु नितान्त आवश्यक छ ।
निजी मेडिकल कलेज, निजी नर्सिङ होम, सामर्थ्यका अस्पतालले बेड ओछ्याएर तयारी अवस्थामा रहनुपर्छ । किनकि कुनैबेला पनि संक्रमितको संख्या ह्वात्तै बढ्यो भने यहाँ बेडको अभाव हुनसक्छ । यसैले सबैले अक्सिजनसहितको बेडहरू तयारी अवस्थामा राख्नु जरुरी छ ।
(डा. दाससँग केटिएम दैनिकले गरेको कुराकानीमा आधारित)