काठमाडौं । भारतको राजधानी नयाँ दिल्लीको एक धार्मिक कार्यक्रमबाट ठूलो संख्यामा कोरोना फैलिएको थाहा भएको छ। दिल्लीको निजामुद्दीनस्थित तब्लीगी जमातको मरकजमा सहभागी भएका २४ जनामा कोरोना पोजिटिभ देखिएको छ । त्यसमध्ये अहिलेसम्म ९ जनाको मृत्यु भइसकेको छ ।
उक्त धार्मिक कार्यक्रमा विभिन्न देशबाट धेरै ठूलो संख्यामा मानिसहरु सहभागी भएका थिए । त्यसमध्ये १९ जना नेपालबाट पनि सहभागी भएको थाहा भएको छ । दिल्ली सरकारले धार्मिक कार्यक्रमस्थलबाट एक हजारभन्दा बढी मानिसहरुलाई विशेष बसहरुबाट उद्धार गरिएको छ ।
दिल्लीका स्वास्थ्यमन्त्री सतेन्द्र जैनले देशभर लकडाउन घोषणा गरिएको र आपतकालिन अवस्था जारी भएको अवस्थामा त्यस खालको धार्मिक कार्यक्रम गर्नु गलत रहेको बताएका छन् । कार्यक्रममा १५०० देखि १७०० मानिसहरु सहभागी रहेको खुलेको छ । मन्त्री सतेन्द्र जैनले ३३४ जनालाई अस्पताल पुर्याइएको र ७०० बढीलाई क्वारेन्टाइनमा पठाइएको जानकारी दिएका छन् । कार्यक्रमस्थलमा स्वास्थ्यकर्मीहरुको एक विशेष टोलीलाई पठाएर सबै मानिसहरुलाई बाहिर निकालिएको बताइएको छ ।
धार्मिक कार्यक्रममा सहभागी भएका ६३ वर्षीय एक व्यक्तिको मृत्यु भएपछि दिल्लीको निजामुद्दीनस्थित तब्लीगी जमातको मरकज कार्यक्रमका बारेमा खुलासा भएको थियो । मृत्यु भएका ती व्यक्तिको नमूना परिक्षणमा कोरोना पोजिटिभ भेटिएपछि सबै आत्तिएका थिए । त्यसपछि त्यहाँबाट थप ३३ जनालाई अस्पताल लगिएको थियो र उनीहरुमध्ये केहीमा कोरोना पोजिटिभ देखिएको थियो ।
स्वास्थ्यमन्त्री जैनका अनुसार १५ देशबाट उक्त कार्यक्रममा मानिसहरु सहभागी भएका थिए । त्यसमा सबैभन्दा बढी भारतको तमिलनाडु राज्यबाट सहभागी भएका थिए । भारतकै जम्मु काश्मिर, अन्डमान निकोमानबाट पनि ठूलो संख्यामा मानिसहरु आएका थिए । त्यसैगरी इन्डोनेशिया, मलेसिया, श्रीलंका, नेपाल लगायतका देशबाट पनि ठूलो सहभागिता रहेको थियो । यो सभा मार्च १५ देखि २१ गतेसम्मको थियो ।
सेल्फ क्वारेन्टाइनमा बस्दा पालना गर्नुपर्ने १५ नियम
१. म पर्याप्त भेन्टिलेसन भएको कोठामा एक्लै बस्नेछु र यो सम्भव नभएमा छुट्टै ओछ्यानमा सुतिरहेको अर्को व्यक्तिसँग कम्तिमा १ मिटर दूरी राख्नेछु ।
२. म छट्टै वाथरूम र शौचालयको प्रयोग गर्नेछु र यदि यो सम्भव नभएमा प्रयोग गरेपछि बाथरूम र शौचालय आफै सफा गर्नेछु ।
३. म आफू बस्ने कोठा आफै सफा गर्नेछु ।
४. म घरभित्र साझा रूपमा प्रयोग हुने ठाउँहरू जस्तै भान्सा, शौचालयमा मेरो आवातजावतलाई सीमित गर्नेछु । यी साझा ठाउँहरूमा पर्याप्त भेन्टिलेसन भएको वा झ्याल खुला रहने सुनिश्चित गर्नेछु ।
५. म स्वास्थ्य संस्था जान बाहेक अन्य कामको लागि घर बाहिर जाँदिन । म काममा, विद्यालयमा वा सार्वजनिक क्षेत्रहरूमा जाँदिन र सार्वजनिक यातायातको प्रयोग गर्दिन ।
६. म नियमित रूपमा आफ्नो हात साबुन र पानीले मिची मिची २) सेकेन्डसम्म धुनेछु वा हात सफा राख्न अल्कोहलयुक्त हेन्ड सेनिटाइजर प्रयोग गर्नेछु । म हात नधोइ मेरा आँखा, नाक र मुख छुनबाट जोगिनेछु ।
७ मैले प्रयोग गर्ने गिलास,कप, खाना खान प्रयोग हुने भाडा, तौलीया रुमाल,ओछ्यान वा अन्य सामानहरू घरका अन्य व्यक्तिहरूसँग साझा प्रयोग गर्दिन । प्रयोग गरेपछि यी सामानहरू म साबुन र पानीले सफासँग धुनेछु ।
८. म अन्य व्यक्तिहरूसंग प्रत्यक्ष सम्पर्क गर्ने छैन ।
९. यदि अन्य व्यक्तिहरूसंगको सम्पर्कमा आउनु पर्दा म कम्तिमा १ मिटर (३ फिट) को दुरी राख्नेछु र म अर्को व्यक्तिसँग एउटै कोठामा हुँदा र स्वास्थ्य संस्था जाँदा मास्क लगाउनेछु ।
१०. खोक्दा वा हाच्छिउँ गर्दा म मेरो मुख र नाकलाई टिस्यु, रुमाल र कुहिनाले छोप्नेछु ।
११. म आफ्नो कोठाबाट प्रयोग गरिएको टिस्यु, रूमाल, मास्क र अन्य चीजहरू छुट्टै फोहोर फाल्ने ठाउँमा फाल्नेछु र फालेपछि तुरून्तै कम्तिमा २० सेकेन्डसम्मका लागि आफ्नो हात साबुन र पानीले मिची मिची धुनेछु । रूमाल वा पुन प्रयोग गर्ने कपडा साबुन र पानीले सफासँग धुनेछु र यसलाई घाममा राम्ररी सुकाएपछि मात्र प्रयोग गर्नेछु ।
१२. म स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयबाट प्राप्त निर्देशनहरूको पालना गर्नेछु र आवश्यक सहयोगको लागि सधैं तयार रहनेछु ।
१३. म क्वारेन्टाइनमा रहँदा आफ्नो शरीरको तापक्रम दैनिक एक पटक जाँच्नेछु र दिइएको फाराममा रेकर्ड गर्नेछु । मलाई दिईएको निर्देशन अनुसार १४ दिनसम्म मेरो दैनिक स्वास्थ्य स्थिति बारे तोकिएको स्वास्थ्य निकायमा जानकारी दिनेछु ।
१४. कुनै पनि स्वास्थ्य समस्या देखिएको खण्डमा वा क्वारेन्टाइनमा बस्दा अन्य केही समस्याहरू भएमा तोकिएको स्वास्थ्य निकायवाट प्राप्त निर्देशनहरू अनुरूप गर्नेछु ।
१५. म स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयसंगको पूर्व अनुमति बिना क्वारेन्टाइन स्थान भन्दा बाहिर यात्रा गर्ने छैन । आवश्यक भएमा यहाँ सम्पर्क गर्न सक्नु हुनेछ ।